Τα Άγια Νήπια τα υπό του Ηρώδου αναιρεθέντα
Του Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού
Η Αγία Εκκλησία του Χριστού είναι αιματοβαμμένη από το αίμα εκατομμυρίων αγίων Μαρτύρων, «τῶν ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ Μαρτύρων, ὡς πορφύραν καὶ βύσσον τὰ αἵματα, … στολισαμένη», όπως ψάλλει το απολυτίκιο της Κυριακής των Αγίων Πάντων.
Είναι θεμελιωμένη στη μαρτυρία και το μαρτύριο όλων εκείνων των ευλογημένων αθλητών, οι οποίοι αξιώθηκαν να χύσουν το τίμιο αίμα τους για το Χριστό, ανταλλάσσοντας την επίγεια πρόσκαιρη ζωή τους με την αιώνια και άφθαρτη.
Ξεχωριστή θέση στην χωρία των Μαρτύρων κατέχουν τα Άγια Νήπια, τα φονευθέντα αγρίως από τον θηριώδη βασιλιά των Ιουδαίων Ηρώδη (37-4 π.Χ.), κατά τη Γέννηση του Κυρίου και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού.
Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Ματθαίο, εξιστορώντας τα γεγονότα της Γεννήσεως του Κυρίου, αναφέρει και την έλευση των Μάγων, οι οποίοι ήλθαν «από ανατολών», για να προσκυνήσουν τον γεννηθέντα Μεγάλο Βασιλέα και να του προσφέρουν τα πλούσια δώρα τους.
Τη γέννηση αυτή «διάβασαν» στον ουρανό, ως αστρονόμοι και σοφοί της εποχής εκείνης.
Για το λόγο αυτό ξεκίνησαν ένα μεγάλο και επικίνδυνο ταξίδι δυτικά, για να τον συναντήσουν.
Ο ιερός Ευαγγελιστής αναφέρει: «Παρεγένοντο εἰς ῾Ιεροσόλυμα λέγοντες· ποῦ ἐστιν ὁ τεχθεὶς βασιλεὺς τῶν ᾿Ιουδαίων; εἴδομεν γὰρ αὐτοῦ τὸν ἀστέρα ἐν τῇ ἀνατολῇ καὶ ἤλθομεν προσκυνῆσαι αὐτῷ» (Ματθ.2,2).
Ήξεραν ότι γεννήθηκε στην Ιουδαία, αλλά αγνοούσαν τον ακριβή τόπο. Γι’ αυτό, ως σημαίνοντα πρόσωπα, κατευθύνθηκαν στα βασιλικά ανάκτορα του Ηρώδη, για να πληροφορηθούν από αυτόν για τον νεοτεχθέντα Βασιλέα.
Ο απάνθρωπος εκείνος δυνάστης κυβερνούσε με αφάνταστη βία και δολοφονίες, περιφρουρώντας έτσι την εξουσία του.
Όταν άκουσε από τους μάγους για γέννηση βασιλιά ταράχτηκε και ανησύχησε, θεωρώντας τον απειλή για τον θρόνο του.
Έτσι «συναγαγὼν πάντας τοὺς ἀρχιερεῖς καὶ γραμματεῖς τοῦ λαοῦ ἐπυνθάνετο παρ᾿ αὐτῶν ποῦ ὁ Χριστὸς γεννᾶται. οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· ἐν Βηθλεὲμ τῆς ᾿Ιουδαίας· οὕτω γὰρ γέγραπται διὰ τοῦ προφήτου· καὶ σὺ Βηθλεέμ, γῆ ᾿Ιούδα, οὐδαμῶς ἐλαχίστη εἶ ἐν τοῖς ἡγεμόσιν ᾿Ιούδα· ἐκ σοῦ γὰρ ἐξελεύσεται ἡγούμενος, ὅστις ποιμανεῖ τὸν λαόν μου τὸν ᾿Ισραήλ» (Ματθ.2,4-6).
Επίσης, κάλεσε με κάθε μυστικότητα τους Μάγους και τους ρώτησε για τον χρόνο της γεννήσεως του βασιλικού νηπίου, σύμφωνα με την παρατήρηση του αστέρος.
Μάλιστα, δόλια σκεπτόμενος, τους είπε να πάνε αυτοί να το προσκυνήσουν και κατόπιν να επιστρέψουν σ’ αυτόν, πληροφορώντας τον για τον ακριβή τόπο, ώστε να πάει δήθεν και αυτός να το προσκυνήσει.
Οι Μάγοι κίνησαν για την Βηθλεέμ, καθοδηγούμενοι από τον μυστηριώδη αστέρα, ο οποίος εμφανίστηκε ξανά στο ουράνιο στερέωμα και έδειχνε επακριβώς το σημείο που βρισκόταν το βρέφος.
Ο ιερός Ευαγγελιστής αναφέρει ότι αυτό βρήκαν σε οικία, και όχι στον στάβλο, όπως τον εικονίζει η εικονογραφία, διότι είχε παρέλθει κάποιος χρόνος από την Γέννηση και η ιερή οικογένεια είχε εγκατασταθεί σε κάποιο σπίτι στην περιοχή της Βηθλεέμ.
Αφού προσκύνησαν το Θείο Νήπιο, «ἀνοίξαντες τοὺς θησαυροὺς αὐτῶν προσήνεγκαν αὐτῷ δῶρα, χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν» (Ματθ.2,11).
Όμως κατά την αναχώρησή τους, είδαν στον ύπνο τους όνειρο, δια του οποίου πληροφορήθηκαν από το Θεό να μην επιστρέψουν στον Ηρώδη, διότι σκόπευε να φονεύσει το Νήπιο.
Τότε οι φωτισμένοι και ένθεοι εκείνοι σοφοί συνέχισαν την πορεία τους για την πατρίδα τους από άλλη διαδρομή.
Ο Ηρώδης διαπιστώνοντας «ὅτι ἐνεπαίχθη ὑπὸ τῶν μάγων, ἐθυμώθη λίαν, καὶ ἀποστείλας ἀνεῖλε πάντας τοὺς παῖδας τοὺς ἐν Βηθλεὲμ καὶ ἐν πᾶσι τοῖς ὁρίοις αὐτῆς ἀπὸ διετοῦς καὶ κατωτέρω, κατὰ τὸν χρόνον ὃν ἠκρίβωσε παρὰ τῶν μάγων» (Ματθ.2,16).
Υπολογίζοντας τον χρόνο της γεννήσεως, όπως του εξήγησαν οι Μάγοι, έστειλε ανελέητους δημίους να σφάξουν όλα τα παιδιά της Βηθλεέμ και των γύρω περιοχών, μέχρι δύο ετών, πιστεύοντας ότι θα φόνευε και τον γεννηθέντα βασιλέα.
Αλλά ο δίκαιος μνήστωρ Ιωσήφ πληροφορήθηκε από το Θεό στο όνειρό του, ότι κινδύνευε το Παιδί και έφυγε η Αγία Οικογένεια για την Αίγυπτο, όπου έμεινε μέχρι τον θάνατο του θηριώδη και αιμοσταγούς Ηρώδη.
Μέγας κλαυθμός και οδυρμός έγινε στην περιοχή της Βηθλεέμ από την άδικη σφαγή των αθώων νηπίων.
Ο ιερός Ευαγγελιστής αναφέρει: «τότε ἐπληρώθη τὸ ρηθὲν ὑπὸ ῾Ιερεμίου τοῦ προφήτου λέγοντος· φωνὴ ἐν Ραμᾷ ἠκούσθη, θρῆνος καὶ κλαυθμὸς καὶ ὀδυρμὸς πολύς· Ραχὴλ κλαίουσα τὰ τέκνα αὐτῆς, καὶ οὐκ ἤθελε παρακληθῆναι, ὅτι οὐκ εἰσίν» (Ματθ.2,17-18).
Η σφαγή έγινε ξαφνικά, ώστε να μη μπορέσουν οι οικογένειες να απομακρυνθούν με τα βρέφη τους.
Οι δυστυχισμένες μητέρες είδαν να σφάζονται τα παιδιά τους μέσα στις ίδιες τις αγκαλιές τους, χωρίς να μπορούν να τα διασώσουν.
Θρηνούσαν ξεριζώνοντας τα μαλλιά τους, από τον αφάνταστο πόνο των αδικοσφαγμένων παιδιών τους. Παντού ακούγονταν απαρηγόρητα κλάματα και σπαραγμοί.
Η νεαρά Εκκλησία των Ιεροσολύμων κατόρθωσε να συγκεντρώσει ορισμένα λείψανα κάποιων από τα σφαγμένα Νήπια, τα οποία σώζονται, ως πολύτιμα κειμήλια ως τα σήμερα.
Κάποια βρίσκονται στην Κωνσταντινούπολη, στο Ναό του Αγίου Ιακώβου του Αδελφοθέου, τον οποίον ανήγειρε ο αυτοκράτορας Iουστίνος (517-528).
Επίσης, το έτος 2000, ιδρύθηκε γυναικεία Ιερά Μονή, προς τιμήν των Αγίων Νηπίων, στην Ιερά Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας στην περιοχή της Θήβας.
Η μνήμη τους τιμάται στις 29 Δεκεμβρίου.
Διχογνωμίες υπάρχουν και ως προς τον αριθμό των φονευθέντων νηπίων.
Η παράδοση αναφέρει τον αριθμό των 14.000. Δεν γνωρίζουμε από πού προέκυψε αυτός ο αριθμός, ο οποίος αποδεικνύεται μάλλον υπερβολικά μεγάλος.
Σύγχρονοι βιβλικοί μελετητές έχουν καταλήξει σε ένα πολύ μικρότερο αριθμό, βασιζόμενοι στον συνολικό πληθυσμό της ευρύτερης περιοχής της Βηθλεέμ, υπολογίζοντάς τα σε κάποιες δεκάδες.
Πιθανόν ο αριθμός 14.000 να είναι συμβολικός, θέλοντας να συμβολίσει την πληθώρα των παιδομαρτύρων.
Δεν χρειάζεται να εστιάσουμε στον μικρό ή μεγάλο αριθμό, χάνοντας την ουσία του προβλήματος, ότι αθώα νήπια έχυσαν το αίμα τους από την κακουργία και την παραφροσύνη του Ηρώδη, ο οποίος στηριγμένος σε έναν παράλογο και εγωιστικό φόβο μήπως χάσει το θρόνο του, θυσίασε αθώα παιδιά.
Κάποιοι επίσης θέλουν να αρνηθούν και το γεγονός, προβάλλοντας το αιτιολογικό, ότι δεν το αναφέρουν οι άλλοι Ευαγγελιστές και το σπουδαιότερο, ότι δεν το αναφέρουν οι ιστορικοί της εποχής εκείνης.
Όσον αφορά ότι δεν το αναφέρουν τα άλλα Ευαγγέλια είναι εύλογο και κατανοητό, διότι ο κάθε Ευαγγελιστής γράφοντας το Ευαγγέλιό του, πολλές δεκαετίες αργότερα, χρησιμοποίησε τις δικές του πηγές.
Ο Ματθαίος προφανώς και ως πρώην τελώνης (φοροεισπράκτορας) κατείχε περισσότερες λεπτομέρειες, για την Γέννηση του Χριστού, από τους άλλους Ευαγγελιστές.
Άλλωστε δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι τα Ευαγγέλια δεν είναι απλά ιστορικά κείμενα, αλλά κηρύγματα της αρχαίας Εκκλησίας.
Όσον αφορά για την έλλειψη εξωβιβλικών ιστορικών μαρτυριών, δεν το αναφέρουν οι ιστορικοί της εποχής για πολλούς λόγους.
Πρώτον ότι τοιούτου είδους σφαγές ήταν συνηθισμένο φαινόμενο, λόγω των επαναστατικών ενεργειών, εναντίον της τυραννικής εξουσίας του Ηρώδη και κατά των Ρωμαίων.
Δεύτερον ο ιουδαίος Ιστορικός της εποχής Ιώσηπος (37-100 μ.Χ.) ήταν φίλος του οίκου των ηρωδιανών, όπως και των Ρωμαίων κατακτητών και είναι εύλογο να σιωπά κάποια ακραία γεγονότα, τα οποία αμαύρωναν την φήμη τους.
Και το τρίτο, η σφαγή αυτή πιθανόν να έγινε κρυφά, να μην πήρε διαστάσεις και να έμεινε ως φρικτή παράδοση στους κατοίκους της Βηθλεέμ.
Η εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει ότι και ο Τίμιος Πρόδρομος κινδύνευσε να φονευτεί μαζί με τα Άγια Νήπια.
Οι γονείς του κατοικούσαν στην ορεινή Ιουδαία (Λουκ.1,39), η οποία γειτνιάζει με την Βηθλεέμ.
Η Αγία Ελισάβετ έλαβε θεία εντολή να κρύψει τον Ιωάννη, ο οποίος ήταν περίπου δύο χρονών.
Τον πήρε αγκαλιά και έτρεξε σε κοντινό βουνό, να κρυφτεί.
Πάνω στην μεγάλη της αγωνία έβγαλε κραυγή και είπε: «Όρος Θεού! Δέξου την μάνα και το παιδί».
Ευθύς το βουνό κόπηκε στην μέση. Μάνα και παιδί πέρασαν απέναντι! Σύμφωνα με την υμνολογία του όρθρου της 29ης Δεκεμβρίου: «Η δε Ελισάβετ λαβούσα τον Ιωάννη πέτρα παρεκάλει. Δέξαι μητέρα μετά τέκνον, Λίθος μητέραν συν τέκνον δέχεται».
Οι δήμιοι στρατιώτες πήγαν στον Άγιο Ζαχαρία και του ζητούσαν να τους αποκαλύψει που είχε κρυμμένο το παιδί.
Εκείνος, επειδή αρνήθηκε να τους αποκαλύψει, με εντολή του Ηρώδη, τον έσφαξαν μεταξύ του ναού και του θυσιαστηρίου (Ματθ.23,35).
Η κακουργία του Ηρώδη είναι γνωστή από την ιστορία και απόλυτα συμβατή με το τραγικό γεγονός της σφαγής των Νηπίων της Βηθλεέμ.
Ο θηριώδης εκείνος βασιλιάς θεωρείται ένας από τους πλέον αιμοσταγείς ηγεμόνες της ιστορίας.
Σκότωνε όποιον θεωρούσε απειλή για τον ίδιο και την εξουσία του.
Φόνευσε πολλές από τις συζύγους του και μαζί την αγαπημένη του Μαριάμνη, την πεθερά του, τρεις γιους του, το γαμπρό του, πολλούς άλλους από το συγγενικό του περιβάλλον και πάρα πολλούς από συνεργάτες του.
Αυτό αποδεικνύει ότι δεν θα είχε κανέναν ενδοιασμό να φονεύσει μερικά παιδιά, για να εξουδετερώσει τον μελλοντικό του αντίπαλο της βασιλικής του εξουσίας!
Ο φόνος μερικών παιδιών κάποιων χωρικών ήταν γι’ αυτών ήσσονος σημασίας έγκλημα και ανάξιο να το διασώσουν οι ιστορικοί της εποχής!
Η Εκκλησία μας πολύ σωστά ανακήρυξε τα αδίκως σφαγιασθέτα Άγια Νήπια ως παιδομάρτυρες, ως τους πρώτους Μάρτυρες του Χριστού, τα οποία έλαβαν το «βάπτισμα του μαρτυρίου» στο αθώο αίμα του μαρτυρίου τους!
Είναι το πρώτο αίμα που χύθηκε από τον παλαιό χρεωκοπημένο πτωτικό κόσμο, για την εδραίωση της «καινής κτίσεως» (Γαλ.6,11), του νέου εν Χριστώ ανακαινισμένου κόσμου, της Βασιλείας του Θεού!
Είναι οι πρώτοι ένοικοι του Παραδείσου!
Προηγουμένως η ΕΟΔ έγραψε: Τι ήταν το «Αστέρι των Χριστουγέννων»;
