Οι "δια Χριστόν σαλοί"
Όταν ο άνθρωπος χαριτώνεται, με μια απο τις μαγαλύτερες αρετές. Οι δια Χριστόν σαλοί, στο μικροσκόπιο της ΕΟΔ.
Το παρόν θέμα, δεν αναλύεται, δεν εξηγείται και κυρίως δεν διαπραγματεύεται. Θα προσπαθήσω να το αποδώσω σε τρείς η και ακόμη, σε τέσσερις ενότητες.
Στην πορεία της Εκκλησίας μέσα στον χρόνο, από τα Αποστολικά χρόνια έως τις ημέρες μας, Ο Θεός επέτρεψε να εμφανιστούν πρόσωπα που δεν χωρούν εύκολα στα ανθρώπινα σχήματα ευπρέπειας, λογικής και κοινωνικής κανονικότητας, άνθρωποι που φαινομενικά έμοιαζαν παράδοξοι, ακατανόητοι ή ακόμη και «τρελοί», αλλά στην πραγματικότητα έφεραν επάνω τους το βάθος μιας μυστικής και σπάνιας χάριτος, την οδό της διά Χριστόν σαλότητας.
Μια οδό Σταυρική, δύσκολη και επικίνδυνη, που δεν αποτελεί ανθρώπινη επιλογή αλλά θεϊκή παραχώρηση, γιατί προϋποθέτει άκρα ταπείνωση, διάκριση και πλήρη απουσία φιλαυτίας. Οι διά Χριστόν σαλοί δεν επεδίωξαν ποτέ να διδάξουν με λόγια ούτε να προβληθούν ως πνευματικοί οδηγοί, αλλά δίδαξαν με την ίδια τους τη ζωή, αποκαλύπτοντας με τον πιο οδυνηρό τρόπο την πνευματική γύμνια ενός κόσμου που συχνά συγχέει τη λογική με τη σοφία και την ευπρέπεια με την αρετή.
Από τους πρώτους αιώνες της Εκκλησίας ξεχωρίζει ο Άγιος Συμεών ο διά Χριστόν Σαλός, ο οποίος εγκατέλειψε την έρημο και εισήλθε στον κόσμο προσποιούμενος τον παράφρονα, υπομένοντας εξευτελισμούς, χλευασμούς και διωγμούς, κρύβοντας επιμελώς τα χαρίσματα της προσευχής και της διοράσεως, ώστε να μη δοξαστεί από τους ανθρώπους, ενώ την ίδια πορεία ακολούθησε και ο Άγιος Ανδρέας ο διά Χριστόν Σαλός στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος αξιώθηκε να δει την Παναγία να προστατεύει τον λαό του Θεού, αποκαλύπτοντας ότι η καθαρότητα της καρδιάς δεν συμβαδίζει πάντα με την κοινωνική αναγνώριση.
Δείτε ενα λαμπρό παράδειγμα, τον δια Χριστόν Σαλό, Άγιο Γαβριήλ: https://www.youtube.com/watch?v=DsRnN15yAwg
Στη Ρωσική παράδοση, όπου η διά Χριστόν σαλότητα έγινε ιδιαίτερα κατανοητή από τον λαό, συναντούμε τον Άγιο Βασίλειο τον Ευλογημένο, ο οποίος με την προσποιητή του τρέλα ελέγχει ακόμη και τον τσάρο Ιβάν τον Τρομερό, δείχνοντας ότι η πνευματική παρρησία γεννιέται μόνο από την πλήρη απελευθέρωση από τον φόβο της ανθρώπινης κρίσης, καθώς και την Αγία Ξένια της Πετρούπολης, η οποία, μετά την απώλεια του συζύγου της, επέλεξε να πεθάνει για τον κόσμο, ζώντας ως άστεγη και περιφρονημένη, μεταμορφώνοντας τον πόνο σε προσευχή και τη μοναξιά σε διαρκή μεσιτεία υπέρ των ανθρώπων.
Η Εκκλησία, με βαθιά διάκριση, αναγνωρίζει ότι αυτή η μορφή αγιότητας δεν είναι πρότυπο μίμησης αλλά μυστήριο, γιατί ο διά Χριστόν σαλός σηκώνει έναν Σταυρό βαρύτερο από την ασκητική άσκηση, καθώς αποδέχεται όχι μόνο τον προσωπικό αγώνα αλλά και την αδικία, την παρεξήγηση και την απόρριψη, χωρίς καμία ανθρώπινη παρηγοριά. Στους νεότερους χρόνους, ιδιαίτερα στον Ελλαδικό χώρο, ο λαός συχνά αναγνώρισε πρόσωπα που, χωρίς να ανήκουν επισήμως στο Αγιολόγιο, έφεραν στοιχεία αυτής της ιδιότυπης πνευματικής κατάστασης και άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στη συλλογική μνήμη, όπως ο Τρελοχαραλάμπης, μια λαϊκή μορφή που έζησε στο περιθώριο, θεωρούμενος παράξενος και ακατανόητος, αλλά ταυτόχρονα φορέας μιας αφοπλιστικής απλότητας, ανεξικακίας και προσευχής, άνθρωπος που δεν κατείχε τίποτε αλλά έμοιαζε να ανήκει ολοκληρωτικά στον Θεό, καθώς και ο Τρελογιάννης, γνωστός σε τοπικές κοινωνίες ως άνθρωπος αλλόκοτος, που με την παιδική του αφέλεια και τη σιωπηλή υπομονή του έλεγχε, χωρίς λόγια, τη σκληρότητα και την αυτάρκεια των «λογικών» ανθρώπων.
Τέτοιες μορφές δεν μπορούν εύκολα να καταταγούν, γιατί η Εκκλησία αποφεύγει να ταυτίσει την ψυχική ασθένεια με τη χάρη, ωστόσο δεν παραγνωρίζει ότι Ο Θεός ενεργεί και μέσα από πρόσωπα που ο κόσμος απορρίπτει, και ότι συχνά η καθαρότητα της καρδιάς κρύβεται εκεί όπου δεν υπάρχει δύναμη, κύρος ή φωνή. Στο ίδιο πνεύμα αναφέρεται και ο Κωνσταντίνος από το Άγιο Όρος, μια σύγχρονη μορφή που έγινε γνωστή για την ιδιόρρυθμη συμπεριφορά του, την απλότητα, τη σιωπή και την ακραία φτώχεια του, άνθρωπος που κινήθηκε στα όρια της κοινωνικής κατανόησης, αλλά για πολλούς υπήρξε ζωντανή υπενθύμιση ότι ο Άθως δεν είναι μόνο τόπος οργανωμένης μοναχικής ζωής αλλά και χώρος όπου Ο Θεός επιτρέπει πρόσωπα που με την αφάνειά τους ελέγχουν τη δική μας αυτάρκεια και πνευματική αυτάρεσκη ασφάλεια.
Η σημασία των διά Χριστόν σαλών, είτε αναγνωρισμένων Αγίων είτε αφανών μορφών της καθημερινότητας, έγκειται στο ότι αποτελούν προφητική παρουσία μέσα στον κόσμο, υπενθυμίζοντας ότι το Ευαγγέλιο δεν είναι σύστημα ηθικής αλλά κλήση σε Σταυρική αγάπη, ότι η αληθινή σοφία συχνά κρύβεται πίσω από τη σιωπή και την αποτυχία, και ότι Ο Θεός επιλέγει τα ασθενή του κόσμου για να καταισχύνει τα ισχυρά. Οι διά Χριστόν σαλοί δεν διεκδίκησαν ποτέ ρόλο ή θέση, δεν ζήτησαν δικαίωση ούτε κατανόηση, αλλά έμειναν πιστοί σε μια μυστική διακονία, προσευχόμενοι για έναν κόσμο που τους αγνοούσε ή τους περιφρονούσε, και ίσως γι’ αυτό η παρουσία τους παραμένει τόσο επίκαιρη, ιδίως σε εποχές όπου η Εκκλησία κινδυνεύει να ταυτιστεί με την εξωτερική ευπρέπεια και να λησμονήσει το σκάνδαλο του Σταυρού.
Μέσα από αυτούς τους ανθρώπους, γνωστούς και άγνωστους, η Εκκλησία θυμάται ότι η Αγιότητα δεν είναι πάντα λαμπερή, ότι μπορεί να φορά κουρέλια, να μιλά ακατάληπτα και να ζει στην άκρη του δρόμου, αλλά να βρίσκεται πιο κοντά στη Βασιλεία του Θεού από κάθε ανθρώπινη επιτυχία, γιατί εκεί όπου ο άνθρωπος χάνει τον εαυτό του για χάρη του Χριστού, εκεί αρχίζει το μυστήριο της αληθινής ζωής.
Θεωρώ πώς, μπορούμε να προσευχόμαστε και σε αυτούς τους ανθρώπους.
Προηγουμένως η ΕΟΔ έγραψε :https://eeod.gr/news/85740-voulgara-to-prto-krtos-pou-ekddei-eur-me-tis-morfs-orthdoxon-agon
