Άμβλωση, προστασία της ζωής και Ορθοδοξία στη Γερμανία
Αμβλώσεις και Προστασία της Ζωής: Η Ορθόδοξη Οπτική στη Γερμανία
Το γερμανικό παράτημα ΕΟΔ δημοσίευσε ένα μεγάλο αναλυτικό άρθρο για την προστασία της ζωής στη Γερμανία.
Το θέμα της άμβλωσης διχάζει και πάλι τη Γερμανία
Το τελευταίο διάστημα, το ζήτημα της άμβλωσης προκαλεί στη Γερμανία έντονες αντιπαραθέσεις, όπως είχε να συμβεί εδώ και καιρό. Στις αρχές του 2025, λίγο πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές, απέτυχε ένα νομοσχέδιο για τη φιλελευθεροποίηση των αμβλώσεων. Τον Ιούλιο, προκάλεσε θόρυβο η πρόταση του SPD να διοριστεί η υπέρμαχος των αμβλώσεων Φράουκε Μπρόσιους-Γκέρσντορφ ως δικαστής στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο. Μετά από αντιδράσεις, η ίδια απέσυρε την υποψηφιότητά της. Το θέμα, ωστόσο, παραμένει φλέγον.
Η διάβρωση του δικαιώματος στη ζωή
Κεντρικό σημείο τριβής είναι το άρθρο 218 του Ποινικού Κώδικα (StGB), το οποίο θεωρητικά τιμωρεί την άμβλωση με ποινή φυλάκισης έως τριών ετών ή χρηματική ποινή. Ο νόμος προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από την πρωσική νομοθεσία, αλλά το 1976 προστέθηκε το άρθρο 218a, που στην αρχική του μορφή προέβλεπε την «ένδειξη» ως προϋπόθεση για την άμβλωση (περιπτώσεις βιασμού, κίνδυνος για τη ζωή της μητέρας ή κοινωνική ανάγκη). Το 1995 η ένδειξη αντικαταστάθηκε από το «μοντέλο συμβουλευτικής»: επιτρέπεται άμβλωση κατά το πρώτο τρίμηνο μετά από συμβουλευτική σε κρατικό φορέα.
Στη Γερμανία, λοιπόν, η άμβλωση θεωρείται τυπικά παράνομη αλλά ανεκτή υπό προϋποθέσεις. Για άλλους αυτό είναι μια ισορροπία ανάμεσα στο δικαίωμα ζωής του αγέννητου παιδιού και το δικαίωμα αυτοδιάθεσης της γυναίκας· για άλλους, είναι μια ανεπιθύμητη ποινικοποίηση της άμβλωσης. Μέχρι το 2022 υπήρχε και «απαγόρευση διαφήμισης» για αμβλώσεις (άρθρο 219a StGB), το οποίο καταργήθηκε με ψήφους SPD, Πρασίνων, FDP και Αριστεράς, κόντρα σε CDU και AfD.
Αυτή η πορεία δείχνει, σύμφωνα με το άρθρο, μια σταδιακή διάβρωση του δικαιώματος στη ζωή των αγέννητων, που συνδέεται με την υποχώρηση της χριστιανικής επιρροής στην κοινωνία.
Θρησκευτικές και κοινωνικές αιτίες
Η άμβλωση και η έκθεση νεογέννητων ήταν αποδεκτή πρακτική στην ειδωλολατρική αρχαιότητα και καταδικάστηκε από Εβραίους και Χριστιανούς συγγραφείς. Η αξία της ανθρώπινης ζωής από τη σύλληψη έως τον φυσικό θάνατο συνδέεται με το «κατ’ εικόνα Θεού».
Στη Γερμανία πραγματοποιούνται περίπου 100.000 αμβλώσεις ετησίως. Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Στατιστικό Γραφείο, το 2022 μόνο το 4% είχε ιατρική ένδειξη και μόλις το 0,3% εγκληματολογική (π.χ. μετά από βιασμό). Το υπόλοιπο 96% ήταν για κοινωνικούς λόγους: δύσκολες προσωπικές καταστάσεις, οικογενειακή ή επαγγελματική υπερφόρτωση, προβλήματα στη σχέση, οικονομικές δυσκολίες.
Ο οργανισμός 1000plus (Profemina e.V.), που ιδρύθηκε το 2009, στηρίζει εγκύους ώστε να πουν «ναι» στο παιδί τους, παρέχοντας ιατρική, ηθική και υλική υποστήριξη. Δεν εκδίδει όμως τα πιστοποιητικά που απαιτούνται για άμβλωση στη Γερμανία. Το 2024, σύμφωνα με την έκθεσή του, οι κύριοι λόγοι σκέψης για άμβλωση ήταν: ηλικία (41,2%), οικογενειακή/εργασιακή υπερφόρτωση (31,7%), προβλήματα σχέσης (17,5%) και οικονομικές δυσκολίες (6%).
Τα αποτελέσματα των συμβουλευτικών είναι εντυπωσιακά: 64% των γυναικών αποφάσισαν να κρατήσουν το παιδί τους μετά από στήριξη, 100% όσων πιέζονταν από τρίτους κράτησαν το παιδί, όπως και 73% όσων είχαν οικονομικές δυσκολίες ή προβλήματα σχέσης.
Ο ιδρυτής του 1000plus, Κριστιγιάν Αυφιέρο, τόνισε ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην αποδοχή ενός παιδιού είναι η έλλειψη ενός ξεκάθαρου «ναι» στη δική τους ζωή. Αυτό συνδέεται με τη θεολογική διάσταση: η αποδοχή του εαυτού σημαίνει αναγνώριση της εικόνας του Θεού.
Το κίνημα υπέρ της ζωής
Η απάντηση στην «κουλτούρα του θανάτου» είναι η «κουλτούρα της ζωής» — πρωτίστως κοινωνική δράση και έμπρακτη αγάπη. Εκτός από το 1000plus, υπάρχουν οργανισμοί όπως το Aktion Lebensrecht für Alle (AlfA e.V.), ο Donum Vitae e.V. (καθολικός), ο Bundesverband Lebensrecht e.V. (διοργανωτής του ετήσιου «Μαρς για τη Ζωή» στο Βερολίνο και την Κολωνία), η Stiftung Ja zum Leben και ενώσεις ιατρών όπως οι Ärzte für das Leben e.V. και η καθολική St. Lukas. Το 2024 δημιουργήθηκε και ο «Ορθόδοξος Ιατρικός Σύνδεσμος».
Οι πορείες «Μαρς για τη Ζωή» συγκεντρώνουν όλο και περισσότερους συμμετέχοντες: το 2024, 8.000 στο Βερολίνο, 3.500 στην Κολωνία και 6.000 στο Μόναχο.
Η ευθύνη των Ορθοδόξων Χριστιανών
Το 2023 οι Ορθόδοξοι στη Γερμανία ήταν περίπου 3,1 εκατομμύρια (3,7% του πληθυσμού) και αυξάνονται, σε αντίθεση με τους Καθολικούς και τους Προτεστάντες που μειώνονται. Ο Επίσκοπος Ιώβ (Μπαντμαν) προειδοποίησε ότι αν οι Χριστιανοί δεν διδάσκουν και ζουν τις βιβλικές αξίες, δεν πρέπει να απορούν που η κοινωνία και το κράτος υιοθετούν αντιχριστιανικές αντιλήψεις.
«Αν εμείς οι Χριστιανοί δεν αναλαμβάνουμε πλέον την ευθύνη μας να ζούμε και να διακηρύττουμε τις βιβλικές αξίες και τη χριστιανική ηθική, αν δεν δηλώνουμε με σαφήνεια στον δημόσιο λόγο τι περιλαμβάνει το μήνυμα του Χριστού, τότε δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι οι άνθρωποι μεγαλώνουν με πεποιθήσεις που είναι ξένες προς τον Χριστιανισμό και το βρίσκουν φυσιολογικό όταν το κράτος και η δικαστική εξουσία υιοθετούν επίσης αυτή τη στάση».
Ρώτησε μάλιστα: «Μήπως η προστασία της ζωής είναι το κεντρικό ζήτημα που καθορίζει όχι μόνο το ηθικό μέλλον της κοινωνίας μας αλλά και την κλήση μας ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί;».
Νέοι Ορθόδοξοι συμμετέχουν σε μαζικές πορείες, όμως υπάρχει περιθώριο μεγαλύτερης κινητοποίησης. Ο Μητροπολίτης Αυγουστίνος (Λαμπαρδάκης) έχει στείλει χαιρετισμούς σε τέτοιες εκδηλώσεις, αλλά η προσωπική συμμετοχή ανώτερης ιεραρχίας παραμένει σπάνια.
Το άρθρο καταλήγει ότι η Ορθοδοξία καλείται να συμβάλει ώστε η Γερμανία να παραμείνει ή να ξαναγίνει χριστιανική, με δύο κεντρικούς άξονες: έμπρακτη στήριξη εγκύων σε ανάγκη και δημόσια ομολογία της ιερότητας της αγέννητης ζωής. Όπως είπε ο Μητροπολίτης Αυγουστίνος το 2023, ο στόχος είναι να μεταμορφώσουμε τον κόσμο ώστε να γίνει εικόνα της Βασιλείας του Θεού.
