Η Νίκαια και οι «ἀνδραποδισταί»: Τι υποκρύπτεται πίσω από την επίκληση της «ενότητας»

Ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος και ο Πάπας Λέων ΙΔ' στη Νίκαια της Βιθυνίας- Φωτογραφία: Romfea.gr

Όσα συνέβησαν στη Νίκαια (το σημερινό Ιζνίκ), την πόλη όπου διαμορφώθηκε το Σύμβολο της Πίστεως και όπου οι άγιοι Πατέρες απέκοψαν με παρρησία κάθε διαστροφή της αλήθειας, θα έπρεπε να προκαλούν ιερό δέος και βαθύτατη ευθύνη.

Κάθε εκκλησιαστικό γεγονός που λαμβάνει χώρα σε αυτόν τον τόπο οφείλει να μεταδίδει το πνεύμα του Συμβόλου της Νίκαιας - Κωνσταντινούπολης, όχι μόνο στη διατύπωση, αλλά κυρίως στην ακλόνητη αυστηρότητα του φρονήματος ως προς την Αλήθεια. 

Κι όμως, εδώ προβάλλει μια πικρή ειρωνεία: η μνήμη μιας Συνόδου που σφράγισε την ορθόδοξη δογματική αλήθεια χρησιμοποιείται σήμερα ως προκάλυμμα για τη θόλωση των δογματικών ορίων.

Η λέξη «ενότητα» μετατρέπεται σε ρητορικό επίχρισμα διαδικασιών όπου η Αλήθεια απουσιάζει.

Υπό αυτό το φως αποκτούν ιδιαίτερη οξύτητα τα λόγια του Αποστόλου Παύλου για τους «ἀνδραποδιστάς» (Α΄ Τιμ. 1,10): όσους, επικαλούμενοι πνευματική εξουσία, εύηχες διατυπώσεις και ευπρόσχημες αιτιολογίες, οδηγούν τους ανθρώπους εκεί όπου ο Χριστός ποτέ δεν τους έστειλε — στην πνευματική αιχμαλωσία και τη σύγχυση. 

Από εδώ αναφύονται ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα:

1. Γιατί ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναζητεί ένωση με τους Ρωμαιοκαθολικούς ενώ δεν καταβάλλει ουσιαστική προσπάθεια για την αποκατάσταση της ενότητας εντός της Ορθοδοξίας;

Εάν κάποιος ενδιαφέρεται πραγματικά για την ενότητα της Εκκλησίας, το πρώτο καθήκον είναι η θεραπεία του εσωτερικού ορθόδοξου σχίσματος, που έχει λάβει πρωτοφανείς διαστάσεις μετά το Μεγάλο Σχίσμα.

Η πραγματικότητα δείχνει ότι οι ενέργειες δεν στοχεύουν στην αποκατάσταση της εσωτερικής ειρήνης.

Εντυπωσιάζει η πλήρης απουσία οποιουδήποτε βήματος προς την αποκατάσταση της ευχαριστιακής κοινωνίας μεταξύ των Τοπικών Εκκλησιών. Χωρίς αυτήν, κάθε αναφορά σε «ειρήνη» είναι κενό γράμμα.

Ακόμη σοβαρότερο είναι ότι δεν υπάρχει ούτε υπαινιγμός μετανοίας για τις μονομερείς και αντικανονικές πράξεις που γέννησαν την παρούσα κρίση.

Αντί για ταπεινή διάθεση επανόρθωσης, η ίδια στάση διατηρείται και εντείνεται. Έτσι διαμορφώνεται η εικόνα ενός σχεδίου που δεν στοχεύει στην ειρήνη, αλλά στην εδραίωση εξουσίας υπό τον μανδύα της «μέριμνας για την ενότητα».

2. Γιατί δεν έγινε καμία προσπάθεια να συγκληθεί σύνολη η Ορθόδοξη οικογένεια;

Εάν ένας πατέρας επιδιώκει συμφιλίωση με ξένους ενώ η οικογένειά του είναι διχασμένη, εύλογα γεννώνται ερωτήματα.

Στην Εκκλησία αυτό σημαίνει παραβίαση της κανονικής τάξης. Η συνοδικότητα δεν είναι θεωρία· είναι ο θεμελιώδης νόμος της Εκκλησίας. Καμία Τοπική Εκκλησία δεν έχει το δικαίωμα να ενεργεί ως «πρώτη χωρίς ίσους».

Θέματα ενότητας λύνονται μόνο συνοδικώς, με παρουσία και συναίνεση όλων. Κάθε μονομερής ενέργεια είναι κανονικά άκυρη και πνευματικά επιζήμια.

Όταν ο Πατριάρχης ενεργεί παρακάμπτοντας τους άλλους και καλύπτει αυτή την πρακτική με επίκληση πανενωτικού ενδιαφέροντος, βρισκόμαστε μπροστά σε ό,τι οι Πατέρες ονόμασαν «μάσκα ευσέβειας»: επίφαση πνευματικότητας πίσω από βούληση για εξουσία.

3. Γιατί δίνεται προτεραιότητα στην ένωση με τους Καθολικούς αντί στη διαφύλαξη της ορθόδοξης συνοδικότητας;

Οι Καθολικοί δεν είναι εχθροί μας, αλλά το θεολογικό χάσμα παραμένει. Διαφέρουν η εκκλησιολογία, η κατανόηση του πρωτείου, η αντίληψη περί χάριτος, η ίδια η αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας.

Το Σύμβολο της Νικαίας είναι θεμέλιο, όχι όλο το οικοδόμημα. Το να γιορτάζεται «ενότητα» εκεί όπου δεν υπάρχει αποτελεί πνευματική απάτη.

Ενότητα χωρίς Αλήθεια δεν υπάρχει.

4. Γιατί οι παρούσες πρωτοβουλίες είναι επικίνδυνες;

Διότι οδηγούν το ποίμνιο σε πνευματική σύγχυση.

Όταν, εν μέσω εσωτερικής κρίσης, γίνονται εντυπωσιακές χειρονομίες προς τους Καθολικούς, το μήνυμα που εκπέμπεται είναι ότι η «αληθινή ενότητα» βρίσκεται εκτός Ορθοδοξίας.

Έτσι δημιουργείται μια άτυπη, ανεπίσημη Ουνία: μέσω συμβόλων, κοινών δηλώσεων, εικόνων και προσανατολισμού.

Οι ψευδοποιμένες δεν επιτίθενται μετωπικά· σαγηνεύουν. Αντικαθιστούν τη σαφήνεια με διπλωματία, τη σταθερότητα με ασαφείς φόρμουλες. Το θέαμα υπερισχύει της ουσίας και η συνοδικότητα διαβρώνεται.

5. Τι πρέπει να γίνει;

Μία είναι η απάντηση: Επιστροφή στο πνεύμα της Νικαίας – Κωνσταντινουπόλεως.

Επιστροφή στη νήψη, στη σοβαρότητα και στην ακρίβεια των Πατέρων.

Το πρώτο βήμα είναι η μετάνοια για τις μονομερείς πράξεις που κατέλυσαν τη συνοδικότητα.

Έπειτα χρειάζεται συνοδικός διάλογος με όλες τις Τοπικές Εκκλησίες και αποκατάσταση της ευχαριστιακής ενότητας. Χωρίς αυτήν, κάθε εξωτερική προσέγγιση προς άλλες ομολογίες αποτελεί παραπλανητικό μήνυμα.

Το γεγονός που συνέβη στη Νίκαια δεν είναι απλό πολιτιστικό δρώμενο· είναι σημείο πορείας. Και η πορεία δείχνει όχι προς την ορθόδοξη συνοδικότητα, αλλά προς μια νέα μορφή Ουνίας.

Οι λόγοι του Αποστόλου Παύλου ηχούν σήμερα με ανανεωμένη δύναμη: οι «ἀνδραποδισταί» είναι όσοι υποδουλώνουν τη συνείδηση της Εκκλησίας αντικαθιστώντας την αλήθεια με διπλωματία.

Απαιτούνται επαγρύπνηση, προσευχή και διάκριση — διότι δεν είναι κάθε «ενότητα» έργο του Αγίου Πνεύματος.

Μητροπολίτης Ζαπορόζιε κ. Λουκάς

Προηγουμένως η ΕΟΔ έγραψε ότι υπεγράφη δήλωση προς την πλήρη κοινωνία από Οικουμενικό και Πάπα Ρώμης.

Читайте также