Συνέντευξη του νέου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Ιωάννη

Του Θεοδώρου Καλμούκου | Εθνικός Κήρυκας

Όπως αναφέρεται στο ekirikas.com, ο νεοεκλεγείς Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας παραχώρησε με προθυμία την πρώτη συνέντευξη της Αρχιεπισκοπίας του στον «Εθνικό Κήρυκα» και μίλησε με θάρρος και παρρησία για όλα: Για την καταστροφή που επέφερε το κομμουνιστικό καθεστώς στους ναούς, αλλά πιο πολύ στις ψυχές των ανθρώπων.

Για τον οραματιστή μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο, ο οποίος ουσιαστικά ανάστησε την ισοπεδωμένη Εκκλησία της Αλβανίας.

Αποκάλυψε ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος του είχε πει ότι επιθυμούσε να τον διαδεχθεί.

Ακόμα, μίλησε για τη διαιρεμένη Ορθόδοξη Εκκλησία ανά την οικουμένη λόγω της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας και την ανάγκη για ενότητά της.

Η συνέντευξη έχει ως εξής:

Πώς αισθάνεστε με την εκλογή σας στον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Αλβανίας;

Είναι δύσκολο να το περιγράψω, γιατί είναι ένα μείγμα συναισθημάτων. Σίγουρα, αισθάνομαι τιμή, αλλά νιώθω το βάρος αυτής της θέσης και της ευθύνης που τη συνοδεύει.

Και ίσως αυτό μας βοηθήσει να είμαστε πιο ταπεινοί. Ελπίζω η χάρη του Κυρίου να μας βοηθήσει σε αυτό. Είχαμε καλό δάσκαλο, τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο και το παράδειγμά του θα είναι πάντα οδηγός μας.

Λέγω στον εαυτό μου ότι ίσως ο Θεός δεν θα μας κρίνει μόνο από τα αποτελέσματα, γιατί δεν εξαρτώνται όλα από εμάς, αλλά θα μας κρίνει από τις προσπάθειες.

Και πρέπει να καταβάλουμε μεγάλες προσπάθειες για να βοηθήσουμε την Εκκλησία και να βοηθήσουμε τους ανθρώπους και μέσω αυτών να βοηθήσουμε και τους εαυτούς μας.

Τι σκέψεις περνούσαν από το μυαλό σας όταν ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα της εκλογής σας;

Ευγνωμοσύνη προς όλους, γιατί όπως είπα πριν, αισθάνομαι μεγάλη ευθύνη και πρέπει να προσπαθήσουμε να δώσουμε περισσότερο από τον εαυτό μας και να κατανοούμε τους άλλους ανθρώπους.

Είμαστε εδώ για τους ανθρώπους, δεν είναι οι άνθρωποι για εμάς. Είμαστε εδώ για την Εκκλησία, δεν είναι η Εκκλησία για εμάς. Αυτές ήταν οι σκέψεις μου.

Σας πέρασε ποτέ από το μυαλό ότι κάποια μέρα θα γινόσασταν Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας, όταν σπουδάζατε στη Θεολογική στη Βοστώνη;

Όχι, ποτέ, ποτέ δεν το σκέφτηκα.

Πώς ήταν η εμπειρία σας στη Θεολογική Σχολή;

Νομίζω ότι ήταν μία από τις καλύτερες εμπειρίες της ζωής μου. Πήγα στις Ηνωμένες Πολιτείες ως πρόσφυγας και είχα μια υποτροφία από την Αλβανική Ορθόδοξη Εκκλησία στη Βοστώνη για να σπουδάσω. Και τους είπα ότι αν η Εκκλησία στην Αλβανία ξανανοίξει, θα επιστρέψω.

Δεν με πίστεψαν, έλεγαν ότι δεν επιστρέφουν όσοι έρχονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ολοι οι καθηγητές ήταν πολύ καλοί μαζί μου.

Ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος, ο π. Καλύβας, ο π. Παπαδημητρίου, ο καθηγητής Πατσάβος, ο π. Φιτζέραλντ και πολλοί άλλοι.

Ήταν πολύ φιλικοί μαζί μου, και απόλαυσα τόσο πολύ το πρώτο μου Πάσχα, γιατί την εποχή που ζούσα στην Αλβανία, η θρησκεία είχε καταστραφεί.

Δεν υπήρχαν εκκλησίες, τίποτα. Γενικά, έχω καλές αναμνήσεις από τη Σχολή.

Είπατε ότι ήρθατε στην Αμερική ως πρόσφυγας. Πώς συνέβη αυτό; Γιατί;

Γιατί έφυγα από την Αλβανία πριν την πτώση του κομμουνισμού. Πήγα στην Ιταλία.

Δραπετεύσατε;

Κατά έναν τρόπο, ναι, ήταν μια μορφή διαφυγής από την Αλβανία. Και από την Ιταλία, πήγα στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου ο στόχος μου ήταν να σπουδάσω Θεολογία.

Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι στη ζωή μου θα πήγαινα στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά ο Θεός έχει τρόπους και μας εκπλήσσει.

Πότε βαπτιστήκατε;

Βαπτίστηκα όταν ήμουν πολύ νέος, στην τελευταία τάξη του Λυκείου. Ήταν γύρω στο 1974. Ήταν μια εποχή που στην Αλβανία η θρησκεία θεωρείτο έγκλημα.

Πού βαπτιστήκατε;

Δεν υπήρχαν εκκλησίες τότε. Βαπτίστηκα στην πόλη Βλόρα της Νότιας Αλβανίας. Εκεί υπήρχε ένας ιερέας, ο π. Κοσμάς, που ήταν ένας από τους λίγους ιερείς που εξακολουθούσαν να τελούν τις Ακολουθίες κρυφά.

Έγινα μέλος, ίσως το νεότερο μέλος, μιας μικρής υπόγειας εκκλησίας (κατακόμβη) κάτι πολύ δύσκολο να κατανοήσει κανείς.

Αυτό που θυμάμαι από εκείνη την εποχή ήταν μια μεγάλη χαρά, και ήταν ένα παράδοξο συναίσθημα γιατί υπήρχε διωγμός, αλλά ποτέ δεν ένιωσα μεγαλύτερη χαρά.

Ποιος ήταν Πρόεδρος της Αλβανίας τότε;

Ο δικτάτορας Εμβέρ Χότζα.

Πώς είναι τα πράγματα τώρα στην Αλβανία;

Νομίζω ότι πολλά πράγματα έχουν βελτιωθεί. Σίγουρα, η πολιτική της Εκκλησίας ήταν να έχει καλές σχέσεις, αλλά να διατηρεί όρια με την πολιτική, να μην παρεμβαίνει η πολιτική στην Εκκλησία.

Και ποτέ δεν είχαμε κάποιον να παρεμβαίνει στο ποιος θα είναι ο επίσκοπος, οπότε κατά κάποιον τρόπο έχουμε μια σωστή σχέση. Αλλά, όπως σε κάθε χώρα, πάντα υπάρχουν προβλήματα με την κυβέρνηση.

Πότε και πώς συναντηθήκατε με τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο;

Όταν ήμουν στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού, ο Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος, που τότε ήταν Μητροπολίτης Βεροίας, μου είπε ότι ένας πολύ στενός του φίλος πήγε στην Αλβανία.

Είχα διαβάσει κάτι στις εφημερίδες και έτσι επικοινώνησα με τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο και του είπα ότι όταν τελειώσω τη Σχολή θέλω θα έρθω.

Ήταν πολύ χαρούμενος και με ενθάρρυνε να έρθω. Πολλοί στην αλβανική κοινότητα της Βοστώνης περίμεναν ότι θα γίνω ιερέας στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αλλά σκέφτηκα ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες ένας ιερέας παραπάνω ή λιγότερος δεν θα έκανε μεγάλη διαφορά, ενώ στην Αλβανία υπήρχε ανάγκη.

Και τώρα, μετά από 30 χρόνια, νομίζω ότι ήταν η σωστή απόφαση όχι μόνο απλά για την εκλογή μου, αλλά είχα αυτή τη σκέψη 30 χρόνια πριν: ότι ήταν η χώρα μου, γεννήθηκα εδώ, μεγάλωσα εδώ, οπότε ήταν καθήκον μου να υπηρετήσω εδώ.

Και κατά τη διάρκεια αυτών των τριών δεκαετιών, είμαστε πολύ κοντά με τον Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο. Περάσαμε μαζί όλα τα προβλήματα. Πολλές λύπες, πολλές χαρές.

Σας είπε ποτέ ότι ήθελε να είστε ο διάδοχός του;

Ναι, ναι. Αν και ήμουν λίγο διστακτικός, προσπαθούσε να με πείσει γι’ αυτό και για τη σημασία του καθήκοντος. Διότι, όπως έλεγε, ο θρόνος του Αρχιεπισκόπου στην Αλβανία δεν είναι θρόνος δόξας, είναι θρόνος σταυρού.

Καταλαβαίνουμε ότι ο σταυρός είναι το μέσο για την ανάσταση. Αν κηρύττουμε τον σταυρό, δεν πρέπει να φοβόμαστε.

Και αυτές οι σκέψεις ήταν που με έκαναν να αποδεχτώ αυτή την ευθύνη, διότι δεν είναι εύκολο στην Αλβανία, αλλά τώρα δεν είναι εύκολο πουθενά.

Ο κόσμος γίνεται παγκοσμιοποιημένος, οπότε αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα όλου του κόσμου.

Ποια είναι μερικά από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Εκκλησία της Αλβανίας;

Έχουμε το πρόβλημα με την περιουσία της Εκκλησίας. Η Εκκλησία δεν θέλει να γίνει πλούσια, αλλά να υπηρετεί, αλλά για να υπηρετεί πρέπει να πληρώνει μισθούς ιερέων, σχολείων και πολλών άλλων αναγκών.

Βρισκόμαστε σε μια διαδικασία, αλλά ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος άφησε μια κληρονομιά, ήταν άνθρωπος με όραμα και δημιούργησε υδροηλεκτρικούς σταθμούς, οι οποίοι τώρα αποφέρουν κάποια έσοδα στην Εκκλησία. Αν είχαμε και τις υπόλοιπες περιουσίες, θα ήταν πιο εύκολο.

Το καθήκον μας τώρα είναι να φέρουμε το Ευαγγέλιο σε μια κοινωνία που έχει χάσει τις αξίες της.

Η καταστροφή δεν ήταν μόνο στα κτίρια και τις υποδομές της Εκκλησίας, αλλά και στις ψυχές των ανθρώπων.

Και το κύριο καθήκον μας τώρα είναι να αναζωογονήσουμε αυτές τις ψυχές, να σπείρουμε τους σπόρους της ελπίδας.

Τα περισσότερα έσοδά μας προέρχονται πλέον από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς και από τις εισφορές των πιστών. Τώρα όλο και περισσότεροι άνθρωποι κατανοούν ότι πρέπει να υποστηρίζουν την Εκκλησία.

Κατέστρεψαν τα πάντα, αλλά τώρα, σιγά σιγά, οι άνθρωποι χαίρονται, προσφέρουν κάτι. Όσο πλησιάζουν την Εκκλησία, τόσο καλύτερο είναι για την ψυχή τους και την πνευματική τους ζωή.

Λαμβάνετε οικονομική βοήθεια από τα ιεραποστολικά κέντρα της Αμερικής;

Ναι, αλλά δεν είναι κάτι σημαντικό. Σίγουρα, ο ελληνικός λαός υπήρξε πολύ γενναιόδωρος προς εμάς και είμαστε ευγνώμονες.

Αλλά γνωρίζουμε ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί για πάντα. Πρέπει να σταθούμε στα πόδια μας.

Διατηρούμε φιλικές σχέσεις με την Εκκλησία της Ελλάδας. Ήμουν Μητροπολίτης Κορυτσάς, και η περιοχή μας συνορεύει με τη Φλώρινα, την Καστοριά και άλλες πόλεις.

Η αλβανική κυβέρνηση βοηθά οικονομικά;

Πολύ λίγο, αυτό ισχύει για όλες τις θρησκευτικές κοινότητες στην Αλβανία. Δίνουν κάτι, αλλά δεν επαρκεί για να λύσει τα προβλήματά μας. Το καλύτερο θα ήταν να μας επιστραφούν οι περιουσίες που μας ανήκαν.

Ποιος πληρώνει τους μισθούς των ιερέων;

Η Εκκλησία. Έχουμε έναν κεντρικό λογαριασμό. Κάθε Μητρόπολη δίνει το 40% των εσόδων της στο Κέντρο, στην Αρχιεπισκοπή.

Κάποιες Μητροπόλεις έχουν περισσότερα έσοδα, άλλες λιγότερα. Αλλά όλοι οι ιερείς πληρώνονται ισότιμα, διότι όλοι κάνουν το ίδιο έργο.

Πόσος είναι ο μέσος μηνιαίος μισθός ενός ιερέα;

Περίπου 600 ευρώ.

Αυτό είναι όλο;

Ναι, αλλά καλύπτουμε και την υγειονομική τους περίθαλψη. Ο Αρχιεπίσκοπος έχει ιδρύσει μια κλινική στα Τίρανα, όπου όλοι οι ιερείς λαμβάνουν δωρεάν ιατρική περίθαλψη.

Σκοπεύετε να επισκεφθείτε το Οικουμενικό Πατριαρχείο;

Πιστεύω ότι πρέπει να επισκεφθούμε όλες τις Εκκλησίες. Ισως όχι αμέσως. Νομίζω ότι ήταν πάντα φυσιολογικό να γίνονται τέτοιες επισκέψεις.

Διατηρούμε καλές σχέσεις με όλες τις Εκκλησίες και πρέπει να τις διατηρήσουμε. Μερικές φορές μπορεί να μην συμφωνούμε, αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να διακόψουμε τις σχέσεις μας.

Έχετε άποψη για τη διαίρεση που έχει προκληθεί στην Ορθόδοξη Εκκλησία λόγω της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας;

Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης: Λυπούμαστε γι’ αυτό. Ήταν μια τραγωδία που δίχασε πολλές Εκκλησίες. Η θέση μας έχει ήδη εκφραστεί με τις αποφάσεις της Συνόδου μας. Δεν έχουμε κάτι άλλο να προσθέσουμε.

Είμαστε πάντα ανοιχτοί και γνωρίζουμε ότι είμαστε μια μικρή Εκκλησία. Πρέπει να παίρνουμε αποφάσεις για πολλά θέματα.

Έχουμε κάνει κάθε δυνατή προσπάθεια για συμφιλίωση, γιατί ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ήταν άνθρωπος με όραμα και ήξερε τι θα συμβεί.

Και νομίζω ότι ήταν ευγενικός. Συμφωνούσε σε πολλά πράγματα και από τις δύο πλευρές.

Ήταν ένας από τους σημαντικούς ανθρώπους που ένωσε τους Προκαθήμενους στις Πανορθόδοξες Συνόδους. Ήμουν μαζί του σε όλα αυτά.

Τι πρέπει να γίνει για να ξεκινήσει η συμφιλίωση;

Δεν μπορώ να πω τι ακριβώς πρέπει να γίνει, αλλά πιστεύω ότι το πιο σημαντικό είναι να υπάρχει καλή θέληση. Αν υπάρχει καλή θέληση, ίσως βρούμε μια λύση προς όφελος όλων.

Στην κηδεία του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου συμμετείχαν εκπρόσωποι από όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.

Χάρηκα πολύ που τους είδα όλους μαζί. Σκέφτηκα ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος τούς ένωσε, ακόμα και μετά τον θάνατό του.

Αν είχατε μπροστά σας τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τι θα του λέγατε;

Δεν μπορώ να πω. Εξαρτάται από το τι θα συζητηθεί.

Η συζήτηση θα αφορά την ενότητα της Εκκλησίας.

Θα υποστηρίξουμε πάντα ό,τι συμβάλλει στην ενότητα της Εκκλησίας.

Θα του λέγατε να προχωρήσει στη συμφιλίωση της Εκκλησίας;

Δεν μπορώ να πω από τώρα τι ακριβώς θα συζητηθεί. Δεν πιστεύω σε προκαθορισμένες συζητήσεις. Εξαρτάται από το πώς θα εξελιχθεί η συζήτηση.

Αλλά σίγουρα έχουμε μεγάλο σεβασμό για το Πατριαρχείο, καθώς έχουμε ιστορικούς δεσμούς εδώ και αιώνες, και ευχόμαστε το καλύτερο τόσο γι’ αυτό όσο και για όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες.

Ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στη Θεολογική Σχολή του Τιμίου Σταυρού;

Η Σχολή βρίσκεται πάντα στις προσευχές μου. Είναι κομμάτι της ψυχής μου, της ζωής μου. Λυπάμαι όταν ακούω κάτι αρνητικό, και χαίρομαι όταν ακούω για την πρόοδό της.

Είμαι περήφανος που υπήρξα μέρος αυτής της Σχολής. Έχω πολλούς φίλους ιερείς στην Ελληνική Αρχιεπισκοπή, όπως ο π. Λουκάς Βερώνης, που πέρασε κάποια χρόνια στην Αλβανία.