Η γλώσσα της νεολαίας σήμερα; «Λεξ-ώλης και προώλης»;

φωτο:www.mothersblog.gr

Παρατηρείται σήμερα και στο χώρο κυρίως της νεολαίας το φαινόμενο της δημιουργίας ενός καινούργιου γλωσσικού ιδιώματος με κύρια χαρακτηριστικά το φτωχό λεξιλόγιο, τη χαλαρή δομή και την εισβολή πολλών ξένων λέξεων και τύπων, οι οποίοι αναμειγνύονται με ελληνικές λέξεις και καταλήξεις, δημιουργώντας δυσνόητα λεκτικά σύνολα. Ντελούλου, ο μι τζι και λολ είναι εκφράσεις που δεν είναι συμβατές με τον πλούτο της γλώσσας μας. Το ίδιο και ο συνθηματολογικός λόγος, οι μισές λέξεις γρίφοι που συχνά χρησιμοποιούν οι νέοι, ως στοιχείο μοντερνισμού.

Μήπως όμως με τη γλωσσική καταστροφή προοιωνίζεται ολική καταστροφή ή γενικότερη πνευματική και υλική κρίση ∙ δηλαδή «λεξ- ώλης και προώλης»!

Όμως, ο εθνικός μας ποιητής, Διονύσιος Σολωμός τόνιζε: «Τίποτε άλλο δεν έχω στο νου μου εκτός από ελευθερία και γλώσσα. Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα». Οι αξίες που μεταφέρονται μέσω της γλώσσας διαφυλάττουν τον πολιτισμό.

Γιατί η νεολαία μιλά έτσι;

Σήμερα, στο νου μας έχουμε κυρίως τα υλικά αγαθά. Η ξενομανία, η μόδα και ο άκριτος μιμητισμός δημιουργούν νέους επιρρεπείς σε ό,τι τους προβάλλεται. Το πρακτικό πνεύμα της εποχής δημιουργεί τάση για απλοποίηση των πάντων, άρα και της γλώσσας. Υπάρχει κρίση επικοινωνίας, ψυχική αποξένωση των ανθρώπων. Οι νέοι προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από τους μεγαλύτερους και να φανούν πιο προοδευτικοί στο θέμα της γλώσσας. Η παγκυριαρχία της εικόνας, η αποχαύνωση μπροστά από την οθόνη νεκρώνουν τη σκέψη, που αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη γλωσσικού αισθητηρίου. Η απομάκρυνση από το λογοτεχνικό βιβλίο σχετίζεται και με την έλλειψη γλωσσικής παιδείας, που θα κάνει τους νέους να αγαπήσουν τη γλώσσα τους. Η κρίση των ηθικών αξιών, η τάση της ήσσονος-ελάχιστης προσπάθειας αντικατοπτρίζεται και στη γλώσσα. Η ιδεολογική εκμετάλλευση της γλώσσας από τον πολιτικό λόγο καταστρέφει την πραγματική έννοια των λέξεων.

Μήπως τελικά δεν είναι τόσο σημαντικό το ότι μιλούν έτσι οι νέοι μας σήμερα;

Η γλώσσα είναι ένα σύστημα συμβόλων που επιτρέπει την έκφραση και την επικοινωνία. Είναι συνυφασμένη με την ιδιομορφία του λαού, αντιφέγγισμα των ψυχικών του ιδιαιτεροτήτων - η λέξη φιλότιμο δεν υπάρχει σε καμία άλλη γλώσσα παγκοσμίως-, απόσταγμα της ιστορικής του πορείας, -για παράδειγμα η ελληνική ομιλείται χωρίς διακοπή πάνω από 3000 χρόνια- και αντανάκλαση της πνευματικής του στάθμης∙ η Ελλάδα έχει δύο νομπελίστες ποιητές.

Από την άγνοια της γλώσσας, υπάρχει κίνδυνος απώλειας του στοιχείου της εθνικής ταυτότητας, αποκοπής από τις “ρίζες” του έθνους, καθώς η γλώσσα είναι φορέας και θεματοφύλακας ηθών , εθίμων, παραδόσεων. Άρα ενδέχεται να υπάρξει απώλεια της συνέχειας ενός έθνους και κατ’ επέκταση κίνδυνος εθνικός. Καραδοκεί και ο κίνδυνος πολιτισμικής στασιμότητας, αποτελμάτωσης. Φυσικό επακόλουθο είναι η επίταση- η χειροτέρευση της επικοινωνιακής κρίσης. Πολλές φορές η αδυναμία ορθής χρήσης της γλώσσας δημιουργεί παρεξηγήσεις και τριβές στις καθημερινές επαφές. Τελικά, επέρχεται σταδιακά συρρίκνωση της σκέψης. Όμως, “η γλώσσα είναι το όχημα της σκέψης”. Συνεπώς, απλοποίηση στη γλώσσα σημαίνει και απλοποίηση στη σκέψη. Συρρικνώνεται και ο ψυχικός- συναισθηματικός- πνευματικός κόσμος του νέου ανθρώπου, που αδυνατεί να διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες, ίσως και να εκφραστεί σε ορισμένες περιπτώσεις. Εξάλλου, σύμφωνα με τον Λούτβιχ Βιτκενστάιν “τα όρια της γλώσσας μου σημαίνουν τα όρια του κόσμου μου”.

 «Ο λόγος είναι το τείχος που προστατεύει τον άνθρωπο απ’ την κτηνωδία»! Όποιος δεν ξέρει να εκφραστεί, τότε δεν του απομένουν παρά οι γροθιές, το ξυλοκόπημα, η ωμή και τυφλή βία. Θα απειληθεί και η δημοκρατία, διότι δεν μπορεί να γίνει εποικοδομητικός διάλογος. Επιπλέον, υπάρχει διάσταση των λέξεων προς τα πράγματα. Άλλα λέει κανείς και άλλα εννοεί και άλλα καταλαβαίνει στο τέλος ο συνομιλητής! Αλλ’ αντ’ άλλων δηλαδή!

Τι πρέπει να κάνουμε εμείς οι μεγάλοι;

Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε πως το πρόβλημα είναι σοβαρό εθνικό και όχι απλά κοινωνικό. Χρειάζεται γλωσσική παιδεία. Τα κείμενα της αρχαίας γραμματείας δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο ως παράδειγμα γλωσσικής άσκησης, αλλά και ως φορείς πνευματικού θησαυρού, ιδανικών και αξιών. Λύση αποτελεί η στροφή στο καλό λογοτεχνικό βιβλίο, που ως τρόπος ψυχαγωγίας θα μεταβάλλει λανθασμένες νοοτροπίες. Χρειάζεται ποιοτική ανάπτυξη του θεάτρου και του κινηματογράφου, ώστε να καλλιεργείται το γλωσσικό αισθητήριο των νέων και το θέατρο να θεωρείται διδασκαλία, όπως στην αρχαία Ελλάδα. Σημαντική είναι η ενημέρωση για την μοναδικότητα της Ελληνικής γλώσσας. Η Ελληνική παρουσιάζει αξιοσημείωτη αντιστοιχία ανάμεσα στο σημαίνον και στο σημαινόμενο, δηλαδή αυτό που δηλώνει η λέξη είναι και το νόημά της. Για παράδειγμα, δημοκρατία= δήμος και κρατώ, ο λαός έχει την εξουσία, γέρος= αυτός που έχει το γέρας, το βραβείο της ζωής, άνθρωπος= αυτός που θρώσκει άνω, δηλαδή κοιτά προς τα πάνω, έχει ευγενείς φιλοδοξίες και στόχους. Ειδικά η αρχαία Ελληνική γλώσσα θεωρείται η κατάλληλη γλώσσα των προηγμένων υπολογιστικών συστημάτων, αφού διαθέτει ενενήντα εκατομμύρια λήμματα-γλωσσικούς τύπους, σύμφωνα με τα προγράμματα Ίβυκος, Γνώσις και Νεύτων καταμετρούν τα λήμματα των γλωσσών.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι αρχαίοι Έλληνες με την ίδια λέξη, τη διεθνή σήμερα λέξη «λόγος», ονόμαζαν τη σκέψη και την ομιλία. Αν δεν κατανοήσουμε τη σημασία της γλώσσας μας, ενδέχεται στο μέλλον να γίνουμε εμείς οι σύγχρονοι Ποσειδωνιάτες, καθώς οι άλλοι λαοί έχουν κατανοήσει τη σημασία της Ελληνικής και τη διδάσκουν στα Πανεπιστήμια τους!

Ο ποιητής Καβάφης «προφητικά» είχε γράψει ένα συγκλονιστικό ποίημα με τίτλο «Ποσειδωνιάται»:

«Και μελαγχολικά τελειών’ η γιορτή τους.
Γιατί θυμούνταν που κι αυτοί ήσαν Έλληνες...
Και τώρα πως εξέπεσαν, πως έγιναν,
να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι – ω συμφορά! – απ’ τον Ελληνισμό»

Τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια έχουν έδρα αρχαίων και νέων Ελληνικών! Μάλιστα ο Χάϊντεγκερ είχε πει “η ελληνική γλώσσα δεν είναι μια απλή γλώσσα σαν όλες τις άλλες” και ο Κικέρωνας ότι «η ελληνική γλώσσα είναι άξια να ομιλείται υπό των θεών». Εξάλλου σ’ αυτήν έχουν γραφεί τα ιερά Ευαγγέλια.

Читайте также