Πως θα κατακτήσουμε την ευτυχία;

φώτο:pindorama.org

Ολόκληρη η ζωή του ανθρώπου μοιάζει με δύσκολη πορεία για επιτυχία και καταξίωση. Αγωνίζεται και μοχθεί για την σταδιοδρομία του και για την προσωπική του επιτυχία αλλά και με τους κοινωνικούς του αγώνες επιδιώκει την βελτίωση της κοινωνικής ζωής. Όλες του οι προσπάθειες αποσκοπούν στη δημιουργία των προϋποθέσεων εκείνων που θα του χαρίσουν την ευτυχία.

Τι σημαίνει ευτυχία; Είναι αναπάντητο φιλοσοφικό ερώτημα;

Ευτυχία είναι μια στιγμή που δεν θα θέλαμε να περάσει ποτέ! Η ευτυχία είναι η συνάρτηση των επιδιώξεων του ανθρώπου και της πραγματοποίησής τους. Είναι μια κατάσταση που καταλύει τον φόβο και την αγωνία που φέρνει την πλήρωση και την γαλήνη στην ανθρώπινη καρδιά και που δημιουργεί στην ζωή μια αξιοζήλευτη ισορροπία. Ευτυχία σημαίνει γαλήνη συνείδησης, άρα είναι ψυχικό γεγονός. «Ευτυχία θα πει να κάνεις το χρέος σου. Και όσο πιο δύσκολο το χρέος, τόσο πιο μεγάλη η ευτυχία», γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης!

Εξαρτάται η ευτυχία μας από την εικόνα που παρουσιάζει ο σημερινός κόσμος;

Είναι βέβαιο ότι η ευτυχία μας εξαρτάται από την εικόνα που παρουσιάζει ο σημερινός κόσμος. Ο αληθινός άνθρωπος με την γρηγορούσα συνείδηση και την υπευθυνότητα και στην περίπτωση ακόμα που σημειώνει προσωπική επιτυχία, δεν νιώθει ευτυχής όταν γύρω του υπάρχουν αναξιοπαθούντες συνάνθρωποι, άνεργοι, πένητες, πρόσφυγες. Σήμερα απουσιάζει η σιγουριά στις διαπροσωπικές σχέσεις και αναπτύσσεται η σχέση της κερδοσκοπικής συναλλαγής που υποκρύπτει σκοπιμότητα και συμφεροντολογισμό. Είναι δύσκολο σ' ένα κόσμο που κυριαρχούν η υποκρισία, η προσποίηση, η ανειλικρίνεια, ο ψυχρός ανταγωνισμός, η εκμετάλλευση και η κοινωνική ανισότητα ο αληθινός άνθρωπος να αισθάνεται ευτυχής.

Που θα βρούμε την ευτυχία;

Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να αναζητήσει την ευτυχία του στη διεκδίκηση ενός αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου για όλους, στη δικαίωση των ελπίδων και των οραμάτων όχι μόνο των ατομικών, αλλά και των συλλογικών. Η ευτυχία εδράζεται στις αρετές της ειλικρίνειας, της συνέπειας, της εντιμότητας και κυρίως της αυτάρκειας και της ολιγάρκειας. Ο συντομότερος δρόμος που οδηγεί στην ευτυχία είναι η… ολιγάρκεια. Ο ευτυχής διαθέτει την ψυχική μεγαλοσύνη και την απλότητα να χαίρεται με την χαρά του συνανθρώπου του.

Οι σοφοί της Αρχαίας Ελλάδας μάς διδάσκουν με μια ιστορία τον όρο ευτυχία

Ο σπουδαίος νομοθέτης και ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, ο Σόλωνας έφυγε από την Αθήνα για να περιηγηθεί τον τότε κόσμο και να επεξεργαστεί τα νομικά συστήματα. Πήγε και στις Σάρδεις, στ' ανάκτορα του ξακουστού και ζάμπλουτου Κροίσου. Εκείνος με χαρά του προσέφερε φιλοξενία· με εντολή του Κροίσου, οι υπηρέτες του ξεναγούσαν τον Σόλωνα σ' όλα τα θησαυροφυλάκια και του έδειχναν επιδεικτικά όλους τους θησαυρούς του παλατιού. Κι αφού ο Σόλωνας τα είδε όλα, o Kροίσος, του έκανε την εξής ερώτηση: «Ξένε μου, Αθηναίε, να, ως κι εμάς έφτασε μεγάλη φήμη για σένα, τόσο για τη σοφία σου όσο και για τις περιηγήσεις σου, που από φιλομάθεια επισκέφτηκες πολλές χώρες, για να εξετάσεις τα νομικά συστήματα· τώρα λοιπόν με κυρίεψε πόθος να σε ρωτήσω αν κιόλας είδες κάποιον πρώτον στην ευτυχία απ' όλους». Ο Κροίσος έκανε αυτή την ερώτηση με την ιδέα ότι είναι ο πιο ευτυχισμένος απ' όλους τους ανθρώπους.

 Όμως ο Σόλων, μακριά από κάθε κολακεία, τον ρώτησε αν θέλει να τον ευχαριστήσει με την απάντησή του ή να ακούσει την ωμή αλήθεια. Ο Κροίσος ζήτησε την αλήθεια και τότε ο Σόλωνας χαρακτήρισε ως τον ευτυχέστερο άνθρωπο στον κόσμο τον… Τέλλο τον Αθηναίο! Ο Κροίσος έμεινε άναυδος απ' την απάντηση και ρώτησε χάνοντας την ψυχραιμία του: «Λοιπόν, από πού βγάζεις το συμπέρασμα ότι ο Τέλλος είναι ο πρώτος στην ευτυχία;» Ο Σόλωνας απάντησε: «Ο Τέλλος πρώτα πρώτα, ζώντας σε πόλη που ευημερούσε, είχε παιδιά εξαίρετα στο σώμα και την ψυχή κι είδε και τα ίδια τους ν' αποχτούν παιδιά κι όλα να τους ζουν· κι ύστερα, αφού έζησε μια ζωή μέσα σ' όλα τα καλά –με τα μέτρα του τόπου μας – ήρθε να τη σφραγίσει λαμπρότατος θάνατος, ηρωικός για χάρη της πατρίδας· οι συμπατριώτες του τον έθαψαν στον τόπο που έπεσε ηρωικά με δημόσια δαπάνη και του απένειμαν μεγάλες τιμές».

Ο Κροίσος νευριασμένος έθεσε νέο ερώτημα

«Πες μου ποιον είδες δεύτερο στην ευτυχία ύστερ' απ' αυτόν;», έχοντας την ψευδαίσθηση ότι σίγουρα πια θα πάρει τη δεύτερη θέση. Κι ο Σόλων είπε: «Τον Κλέοβη και τον Βίτωνα! Και οι δυο κέρδισαν αθλητικές νίκες σημαντικές κι ακόμα υπάρχει γι' αυτούς η ακόλουθη παράδοση· τελούσαν θρησκευτική γιορτή οι Αργείοι και το έθιμο απαιτούσε οπωσδήποτε τη μητέρα τους να τη μεταφέρει στο ναό ζεμένη άμαξα, αλλά τα βόδια δεν έφτασαν απ' τα χωράφια στην ώρα τους· καθώς ο χρόνος δεν τους άφηνε περιθώρια, οι νεαροί μπήκαν οι ίδιοι τους κάτω απ' τις ζεύγλες κι έσερναν την άμαξα που επέβαινε η μητέρα τους· κι αφού την μετέφεραν σαράντα πέντε στάδια μακριά, έφτασαν στο ναό. Μόλις έφτασαν και τους είδαν όλοι οι πανηγυριώτες, τους περικύκλωσαν και τους καλοτύχιζαν για τη σωματική τους δύναμη, κι απ' την άλλη μεριά το ίδιο έκαναν και οι γυναίκες του Άργους τη μητέρα τους, για τα παιδιά που της έδωσε ο θεός. Κι η μητέρα τους άστραφτε απ' τη χαρά της και για τον άθλο των παιδιών της και για τα καλά λόγια του κόσμου· τα δυο παλικάρια έπεσαν να κοιμηθούν μες στο ναό, αλλά δε σηκώθηκαν απ' τον ύπνο τους. Οι Αργείοι φιλοτέχνησαν τα αγάλματά τους, γιατί αναδείχτηκαν άντρες με ασύγκριτη αρετή».

Νέα αδιάκριτη ερώτηση του Κροίσου!

Ο Κροίσος έξω φρενών είπε: «Ξένε Αθηναίε, τόσο λοιπόν είναι του πεταμού για σένα η δική μας ευτυχία, ώστε δε μας έχεις άξιους να παραβγούμε ούτε τους απλούς πολίτες». Κι ο σοφός ανταπάντησε: «Κροίσε, τώρα, βλέπω ότι εσύ έχεις μεγάλα πλούτη και είσαι βασιλιάς πολλών ανθρώπων· όμως εκείνο που με ρώτησες είναι πρόωρο να το πω για σένα, πριν μάθω ότι η ζωή σου βρήκε καλό τέλος. Γιατί κι ο πάμπλουτος δεν είναι πιο ευτυχισμένος απ' εκείνον που δεν έχει παρά μόνο το καθημερινό του, αν δεν τον συντροφεύει τύχη που του χαρίζει ευτυχισμένα τα τέλη της ζωής του μέσα σ' όλα τα καλά του. Γιατί πολλοί ζάπλουτοι άνθρωποι είναι δυστυχισμένοι, αντίθετα πολλοί, κι ας έχουν μέτρια κατάσταση, νιώθουν την ευτυχία· όμως, πριν πεθάνει κάποιος, ας είμαστε επιφυλακτικοί κι ας μη τον αποκαλούμε ευτυχισμένο. Λοιπόν, όσο κανείς είναι άνθρωπος, να συγκεντρώνει στον εαυτό του τα πάντα είναι αδύνατο ·όπως καμιά χώρα δεν έχει απόλυτη αυτάρκεια, παράγοντας όλα όσα της χρειάζονται, αλλά έχει το ένα, της λείπει όμως το άλλο αγαθό· κι εκείνη που θα 'χει τα περισσότερα, αυτή είναι η ανώτερη. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση του ανθρώπου· ως άτομο, κανένας δεν είναι αυτάρκης· έχει το ένα; του λείπει το άλλο. Κι όποιος απ' αυτούς στο διάβα της ζωής του έχει τα περισσότερα και κατόπι φύγει απ' τη ζωή ευχαριστημένος, αυτός δικαιούται, βασιλιά μου, να του χαρίσω τον χαρακτηρισμό που ζητάς. Και πρέπει να παρατηρούμε στο καθετί το τέλος του, ποια έκβαση θα έχει». Η ευτυχία περνά από την αγάπη, την τιμιότητα, την εμπιστοσύνη στην πατρίδα, την θυσία, την τήρηση του μέτρου και την ανθρωπιά.

Τι θεωρούν ευτυχία οι σοφοί;

«Η αφθονία του πλούτου δεν κατορθώνει πάντα να κάνει ευτυχισμένο έναν άνθρωπο. Συχνά συναντάς την ευτυχία μέσα σε μια ταπεινή κατάσταση», λέει ο τραγικός μας ποιητής Ευριπίδης. «Θεωρώ ευτυχισμένο εκείνον που αποκτά χρήματα χωρίς αδικίες και τα χρησιμοποιεί για έργα καλά και ωφέλιμα», παρατηρεί ο ιστορικός Ξενοφώντας. «Υπόμενε με καρτερία όλες τις αντιξοότητες της ζωής, να περιορίζεις στο ελάχιστο τις ανάγκες σου, να απέχεις -όσο σου είναι δυνατόν- από το να επιθυμείς υλικά. Αυτό είναι τελικά το μυστικό της ευδαιμονίας» γράφει ο φιλόσοφος Επίκτητος. Ο Δημόκριτος συμπλήρωσε:“Ευδαιμονίη ψυχῆς ἔργον, οὔκ ἐν βοσκήμασιν οἰκεῖ οὐδ’ ἐν χρυσῶ· ψυχή οἰκητήριον δαίμονος”, δηλαδή “η ευδαιμονία είναι έργο, απόκτημα της ψυχής του ανθρώπου, δεν κατοικεί στα κοπάδια ζώων, δεν αγοράζεται με χρυσάφι. Η ψυχή είναι η κατοικία της ευδαιμονίας”.

Τι διδάσκει η Ορθόδοξη Εκκλησία μας;

«Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης ὅτι αυτῶν ἐστί ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν», δηλαδή ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που διώχτηκαν εξαιτίας της αρετής και της δικαιοσύνης, γιατί είναι δική τους η βασιλεία των ουρανών (Ματθαίος ε΄ 10). «Τρισευτυχισμένος είναι ο άνθρωπος τον οποίον εσύ Κύριε θα διαπαιδαγωγήσεις και θα τον διδάξεις με τον νόμο σου» (Ψαλμ.93, 12). «Προϋπόθεση της ευτυχίας του ανθρώπου είναι η ομοίωσή του με το Θεό», γράφει ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης. «Πραγματικά ευτυχής είναι μόνο εκείνος που ακολουθεί την κατά θεόν φιλοσοφία. Αυτός δεν μεταβάλλει με τίποτα τις αρχές του, ούτε υποφέρει στις δυστυχίες, αλλά απολαμβάνει διαρκή ευτυχία και περιγελάει όλα όσα θεωρούνται δυσάρεστα και ενοχλητικά», τονίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

«Η ευτυχία μας κρέμεται στην ανόθευτη πίστη, στην αληθινή αγάπη και στη σίγουρη ελπίδα», τονίζει ο Ιερομόναχος Κύριλλος (Γνώμες Αγίων Πατέρων, σ.52). «Η χαρά βρίσκεται μέσα στον κόπο και η ευτυχία μέσα στην προσοχή και τη μελέτη», γράφει ο Άγιος του αιώνα μας ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως. Ο Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς χαρακτήρισε το ιερό Ευαγγέλιο ως «το Βιβλίο της Ευτυχίας».

Πως θα κάνουμε τα παιδιά μας σήμερα ευτυχισμένα;

Η πολυτέλεια και ο πλούτος δεν εξασφαλίζουν την ευτυχία. Το ακριβό κινητό τηλέφωνο, τα διαφημισμένα ρούχα, η υλική εξασφάλιση, οι στομφώδεις συμβουλές από κάποιον life coach δεν είναι εχέγγυα της ευτυχίας. «Από την κοσμική καλοπέραση, από την κοσμική ευτυχία βγαίνει το κοσμικό άγχος», τονίζει ο Άγιος Παϊσιος (Παϊσίου λόγοι Α΄σ. 157).

Οι αξίες και η αρετή είναι ο δρόμος που θα κάνει τα παιδιά ευτυχισμένα. Χρειάζεται να διδαχτούν πως η αληθινή χαρά βρίσκεται στην απλότητα. Η αγάπη είναι προϋπόθεση της αληθινής ευτυχίας. Μαθαίνοντας στα παιδιά όσο είναι μικρά να βιώνουν τα Άγια μυστήρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όταν ενηλικιωθούν θα είναι ανεξάρτητα και θα τα αναζητούν από μόνα τους, όπως η έλαφος Ψαλ. 41,2 «Ὅν τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή μου πρός σέ, ὁ Θεός». Όπως η διψασμένη έλαφος ποθεί πολύ και τρέχει στις πηγές των καθαρών υδάτων, έτσι και η ψυχή μου Σε ποθεί, ω Θεέ μου. Όταν αυτός ο ιερός πόθος γεμίζει με χαρά και γαλήνη την ψυχή, το παιδί θα νιώθει ότι δεν του λείπει τίποτα. Θα χαίρεται ἐν Κυρίω πάντοτε και ἐν παντί θα ευχαριστεί, θα είναι χαρούμενο σε όλες τις περιστάσεις της ζωής, με κάθε θεία δωρεά.

Читайте также