«Κινητίτιδα», μια σοβαρή σύγχρονη «πνευματική φλεγμονή» των παιδιών μας

Φωτο: www.in.gr

Το κινητό τηλέφωνο αντικαθιστά πλέον το ρολόι μας, το ξυπνητήρι μας, τον προσωπικό υπολογιστή, τον πλοηγό στο δρόμο, καθοδηγώντας μας γρήγορα στην τοποθεσία που θα πληκτρολογήσουμε στην οθόνη του. Τα κινητά τηλέφωνα αποτελούν χρήσιμο βοηθητικό εργαλείο. Ένας επαγγελματίας είναι σαν να έχει το γραφείο του συνεχώς μαζί του! Μπορούμε να πληρώσουμε λογαριασμούς, να ψυχαγωγηθούμε ακούγοντας μουσική, να βρούμε άμεσα ένα δημόσιο έγγραφο, αποφεύγοντας την γραφειοκρατία και την ταλαιπωρία ωρών. Μπορούμε να ενημερωθούμε για κάθε ζήτημα, να αναζητήσουμε γνώσεις, να καλέσουμε για βοήθεια σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, να επικοινωνήσουμε με αγαπημένα πρόσωπα όσο μακριά και αν βρίσκονται, άμεσα, φθηνά και γρήγορα με βιντεοκλήση μέσω διαδικτύου. Ηλικιωμένοι που νιώθουν μοναξιά ή άνθρωποι που βρίσκονται στο νοσοκομείο έχουν το κινητό σαν παρέα ή αγχολυτικό. Μπορούν να ακούσουν μια πνευματική ομιλία φωτισμένων ανθρώπων, ωφελούμενοι ψυχικά.

Όμως, όταν το κινητό τηλέφωνο γίνεται παιχνίδι ή διαρκής ασχολία ή μόνιμη ενασχόληση των παιδιών και εφήβων, το ζήτημα παύει να είναι απλό. Υπάρχουν μαθητές που κρατούν συνεχώς στα χέρια τους μια συσκευή, η οποία έχει γίνει… προέκτασή τους! Ακόμα και την ώρα του μαθήματος, την στιγμή που ο δάσκαλος θα γυρίσει την πλάτη να γράψει στον πίνακα ή να απευθύνει σε κάποιο παιδί μια οδηγία σχετική με το μάθημα, κάποιοι μαθητές μπαίνουν στο διαδίκτυο και ελέγχουν ποιος αντέδρασε στην τελευταία ανάρτησή τους στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης που την ανέβασαν.

Εύλογα τίθεται το ερώτημα πως δεν επιτρέπουμε στο παιδί μας να συνομιλεί στο δρόμο με αγνώστους, ενώ όταν κάνει ακριβώς το ίδιο από το κινητό που του έχουμε αγοράσει κινούμενο στις «ψηφιακές λεωφόρους» δεν αντιδράμε ή δεν υποψιαζόμαστε καν τον κίνδυνο…

Η υπερβολική χρήση του κινητού τηλεφώνου «αρρωσταίνει» ψυχολογικά τα παιδιά. Η ενασχόληση με το κινητό έχει σοβαρές επιπτώσεις πρωταρχικά στο σχολείο. Τα παιδιά παρουσιάζουν επιφανειακή προσέγγιση στη μάθηση, ελλειμματική προσοχή, έντονες μεταπτώσεις στη διάθεσή τους, νεύρα, απώλεια ενδιαφέροντος για άμεση επικοινωνία, ξεχνούν τι διδάχτηκαν στο σχολείο, δεν σημειώνουν από τον πίνακα, δεν ξέρουν τι ασκήσεις έχουν για την επόμενη μέρα.

Τα πορίσματα της διεθνούς έρευνας Health Behaviour in School-aged Children (HBSC), στην οποία συμμετείχαν το 2022 σχεδόν 280.000 έφηβοι ηλικίας 11, 13 και 15 ετών από 44 χώρες και περιοχές στην Ευρώπη και την Κεντρική Ασία και τον Καναδά είναι ανησυχητικά. Η Ελλάδα συμμετείχε μέσω του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΕΦΑΝΗΣ», ΕΠΙΨΥ.

Πάνω από το ένα τρίτο (36%) των εφήβων συναναστρέφονται καθημερινά με φίλους ή άλλα πρόσωπα στο διαδίκτυο, με το ποσοστό αυτό να είναι ακόμα υψηλότερο μεταξύ των δεκαπεντάχρονων. 44% φτάνει στην Ελλάδα. Ένας στους εννιά εμφανίζει σημάδια προβληματικής ενασχόλησης με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αφιερώνει δηλαδή πάμπολλες ώρες σε αυτά, δυσκολεύεται να ελέγξει τη χρήση τους και βιώνει αρνητικές συνέπειες από την εξάρτησή του αυτή. Το ένα τρίτο (34%) των εφήβων παίζει καθημερινά ηλεκτρονικά παιχνίδια, ακόμη και από το κινητό του, τουλάχιστον τέσσερις ώρες την ημέρα!

Ένας επιπλέον παράγοντας διόλου αμελητέος είναι και η ακτινοβολία. Η ακτινοβολία των κινητών στα ευαίσθητα κύτταρα του παιδικού εγκεφάλου μπορεί μακροχρόνια να προκαλέσει σοβαρά ζητήματα. Σημειωτέον, προ ολίγου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε την απόσυρση γνωστού και πανάκριβου μοντέλου κινητού τηλεφώνου από την ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά, μετά από δοκιμές που έδειξαν υψηλά επίπεδα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Συγκεκριμένα, την οδηγία εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την Εκτελεστική Απόφαση (ΕΕ) 2025/1760 της 19ης Αυγούστου 2025, η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 1η Σεπτεμβρίου 2025. Η απόφανση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βασίστηκε σε δοκιμές και πολλαπλούς ελέγχους που πραγματοποίησε η Γαλλική Αρχή Εποπτείας της Αγοράς Ραδιοεξοπλισμού (Agence nationale des fréquences-ANFR). Οι εργαστηριακές μετρήσεις έδειξαν ότι η συγκεκριμένη συσκευή εξέπεμπε υψηλότερα επίπεδα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας από τα προβλεπόμενα όρια ασφαλείας. Άρα, συμφωνούμε να εκτίθεται ο εγκέφαλος του παιδιού μας σε τέτοια ακτινοβολία;

Είναι σημαντικό ότι το Υπουργείο Παιδείας απαγορεύει τη χρήση κινητών τηλεφώνων από τους μαθητές κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η νομοθεσία μάλιστα ορίζει αποβολή του μαθητή. Ωστόσο, κάποιοι εκπαιδευτικοί «κάνουν ότι δεν βλέπουν» αρκούμενοι στην δικαιολογία ότι δεν είναι «χωροφύλακες» του σχολικού χώρου και ότι οι γονείς έχουν αγοράσει οι ίδιοι τη συσκευή στα παιδιά τους.

Ας παρακολουθήσουμε δυο αληθινές μαρτυρίες:

Ρωτήσαμε τον Α. Γ. μαθητή της Β΄ Λυκείου αν έχει κινητό στο σχολείο και η απάντησή του μας άφησε κυριολεκτικά άναυδους:

«Βέβαια, έχω κινητό μαζί μου. Όλοι έχουν».

-«Αλέξανδρε, δεν φοβάσαι μήπως ο διευθυντής στο κατασχέσει ή μήπως σου δώσει αποβολή»;

-«Όχι. Δεν με πειράζει. Έχω πάντα μαζί μου μια παλιά συσκευή που δεν λειτουργεί και αν με δει με κινητό κάποιος καθηγητής, θα ζητήσω συγγνώμη και θα του παραδώσω την παλιά συσκευή που έχω μαζί μου…»

- «Οι γονείς σου το γνωρίζουν»;

-«Ναι. Μια φορά που έκανα αυτό το κόλπο και έδωσα την παλιά συσκευή σ’ ένα καθηγητή, εκείνος δεν με πίστεψε και πήρε τηλέφωνο την μητέρα μου, λέγοντάς της ότι έχω μαζί μου μια παλιά συσκευή που ούτε καν ενεργοποιείται…»

-«Και η μητέρα σου τι του απάντησε»;

-Είχαμε συνεννοηθεί με τη μαμά να του πει ότι αυτή την συσκευή έχω και δεν έχω άλλη»!

-«Ενώ εσύ βέβαια είχες και άλλη μαζί σου;

- «Ναι, ακριβώς»

Επίσης, ρωτήσαμε την κα. Κ. Α. διευθύντρια Λυκείου της Αθήνας και μας περιέγραψε το παρακάτω αδιανόητο περιστατικό:

-«Τι κάνετε όταν οι μαθητές του σχολείου έχουν κινητό τηλέφωνο εν ώρα μαθήματος»;

-«Προσπαθούμε να μην εξαντλούμε την αυστηρότητά μας. Αρχικά, κάνουμε παιδαγωγική συζήτηση.  Όμως, ούτε αυτό έχει πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα προχθές ένας μαθητής Α΄Λυκείου φόρτιζε το κινητό του στην πρίζα της τάξης του. Πήρα τηλέφωνο τον πατέρα του και μου είπε να κρατήσω τη συσκευή στο σχολείο και να την πάρει το παιδί την επόμενη μέρα. Μέχρι να σχολάσουν, πήρε τηλέφωνο στο σχολείο και η μητέρα και ζήτησε να δώσουμε άμεσα στο παιδί την συσκευή το μεσημέρι, αναιρώντας ουσιαστικά την εντολή του συζύγου της» !

Υπάρχουν ύπουλοι κίνδυνοι πίσω από ένα κινητό τηλέφωνο;

Από τους χειρότερους κινδύνους που κρύβει το κινητό είναι η «άρση της παιδικότητας», η απομείωση της παιδικής αθωότητας, η δημιουργία «μικρομέγαλων» ανηλίκων με παρεκκλίνουσα συμπεριφορά που τροφοδοτείται από τις σκηνές βίας και λαγνείας που παρέχονται αφειδώς από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις οποίες τα παιδιά εκτίθενται καθημερινά μέσω του κινητού τους. Η επαφή του ανήλικου με ακατάλληλα θεάματα και απρεπείς- απάνθρωπες απόψεις πρόωρα, χωρίς να το έχει εγκρίνει η οικογένειά του, θα του αφαιρέσει την ανεμελιά της ηλικίας, θα το πονηρέψει και θα του δημιουργήσει συνήθειες που δεν ταιριάζουν με την ηλικία του.

Η Ευρώπη πως αντιδρά;

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν απαγορεύσει τα smartphones στα σχολεία. Η Γαλλία από το 2018. Στην Ολλανδία ισχύει η απαγόρευση της μη εκπαιδευτικής χρήσης των smartphones για τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Και στην Ιταλία, η χρήση κινητών τηλεφώνων στην τάξη απαγορεύεται ακόμη και για εκπαιδευτικούς σκοπούς μεταξύ προσχολικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Από τον Σεπτέμβριο του 2024, η Ουγγαρία έκανε το ίδιο. Στη Σουηδία, τα κινητά τηλέφωνα δεν επιτρέπονται στις αίθουσες διδασκαλίας, εκτός αν χρησιμοποιούνται για μαθησιακούς σκοπούς, ενώ οι σχολικοί υπάλληλοι αποφασίζουν για τον τρόπο χρήσης τους. Στο Βέλγιο, η Ομοσπονδία Βαλλονίας-Βρυξελλών αποφάσισε να απαγορεύσει την ψυχαγωγική χρήση κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών στα σχολεία από το σχολικό έτος 2025/2026. Οι μαθητές στη Λετονία μέχρι την 6η τάξη δεν θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα από τις 31 Μαΐου 2025. Στο Λουξεμβούργο από το Πάσχα του 2025, τα smartphones θα απαγορευτούν στα δημοτικά σχολεία για παιδιά ηλικίας έως 11 ετών.

Πως πρέπει να αντιδράσουμε εμείς ως γονείς;

 Σίγουρα δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε την τεχνολογία αφοριστικά, ωστόσο χρειάζεται να λαμβάνουμε υπόψη ότι το παιδί είναι παιδί και πρέπει να παραμένει παιδί, να παίζει αληθινά, αγνά, ομαδικά, παραδοσιακά και όχι ψηφιακά βίαια παιχνίδια, να χαίρεται την παρέα με τα άλλα συνομήλικα παιδιά και όχι να εγκλωβίζεται στο ψηφιακό περιβάλλον του «έξυπνου» κινητού του τηλεφώνου, το οποίο είναι συνδεδεμένο διαρκώς με το διαδίκτυο. Εκεί κακόβουλοι ενήλικες με πλαστή ταυτότητα είναι έτοιμοι να εκφοβίσουν ή να εκμεταλλευτούν με κάθε τρόπο όποιον φαντάζει ανυπεράσπιστος και είναι πρόθυμος να τους μιμηθεί άκριτα.

Πρωταρχική μέθοδος μάθησης του παιδιού είναι… η μίμηση. Το αν ένα παιδί θα χρησιμοποιήσει λογικά το κινητό του τηλέφωνο εξαρτάται και από το πως το χρησιμοποιούν οι μεγαλύτεροι γύρω του. Εάν οι γονείς ασχολούνται συνεχώς με το κινητό, είναι μονίμως προσκολλημένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το παιδί θα ενεργήσει παρόμοια. Εάν οι καθηγητές στο διάλειμμα του σχολείου είναι και αυτοί εγκλωβισμένοι στο κινητό τους, το παιδί θα κάνει ακριβώς το ίδιο.

Εάν όμως οι γονείς κάθονται στο μεσημεριανό τραπέζι και κάνουν διάλογο, διαβάζουν βιβλία, ακούνε μουσική ποιότητας, αλληλεπιδρούν, παίζουν μαζί με το παιδί, οργανώνουν εκδρομές, τότε σίγουρα το παιδί θα μειώσει το χρόνο στον οποίο βρίσκεται και το ίδιο στο κινητό. Αν οι δάσκαλοι δίνουν το παράδειγμα αξιοποιώντας το διάλειμμα για να συνομιλήσουν με τους μαθητές, τα παιδιά θα μάθουν να εκτιμούν την πραγματική και όχι την ψηφιακή επικοινωνία. Διαφορετικά, ενδέχεται να αναπτύξουν σοβαρή εξάρτηση και να χρειαστούν την βοήθεια ειδικού για να απεξαρτηθούν. Αν χρησιμοποιήσουμε το κινητό ως χρηστικό «εργαλείο» και όχι σαν παιχνίδι ή μέσο επίδειξης πλούτου, θα αποφύγουμε τα δυσάρεστα.

Читайте также