Το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο θέτει σε κρίση και την ΕλληνοΟρθόδοξη Αρχιεπισκοπή στις ΗΠΑ
Την τελευταία εβδομάδα προέκυψε σοβαρή κρίση και στην Ορθόδοξη Εκκλησία στις ΗΠΑ. Ας δούμε πολύ συνοπτικά το ζήτημα:
Ελάχιστες φορές στην εκκλησιαστική ιστορία τοπικά ζητήματα μιας περιοχής έχουν τόσο σοβαρές συνέπειες στην ανά την οικουμενική Εκκλησία του Χριστού. Το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο είναι μία τέτοια περίπτωση: η παραχώρηση «Τόμου» Αυτοκεφαλίας στις σχισματικές ομάδες του Φιλαρέτου Ντενισένκο και του Μακαρίου Μάλετιτς το 2019 από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, αντί να επιφέρει ειρήνη και ενότητα στη θρησκευτική ζωή της Ουκρανίας έφερε τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα επιδεινώνοντας την κατάσταση. Η διαίρεση όμως δεν περιορίστηκε στην Ουκρανία αλλά επεκτάθηκε στην κοινωνία των τοπικών Εκκλησιών. Παράλληλα τα προβλήματα στην Αφρική και σε Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος στο Ουκρανικό αυτοκέφαλο έχουν την αιτία τους.
Η δημιουργηθείσα αυτοκέφαλη εκκλησία υπό τον Επιφάνιο Ντουμένκο που συγκροτήθηκε από τις πιο πάνω σχισματικές ομάδες απέτυχε να προσελκύσει και να εντάξει στους κόλπους της τους κανονικούς επισκόπους, τους κληρικούς και τον πιστό Ορθόδοξο Ουκρανικό λαό που στη μεγάλη του πλειοψηφία παρέμεινε στη κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό τον κανονικό Μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο.
Όπως έχει αναφέρει η ΕΟΔ, η αποτυχία αυτή έχει ομολογηθεί και από την ίδια την DESS, (Κρατική Ὑπηρεσία τῆς Οὐκρανίας γιά τήν Ἐθνοπολιτική καί τήν Ἐλευθερία Συνειδήσεως), η οποία πέρσυ διαπίστωσε ότι παρά τον πόλεμο και τους διωγμούς μόλις 1.575 κοινότητες επί συνόλου 12.262 κοινοτήτων της κανονικής Εκκλησίας έχουν μεταβιβαστεί στη νέα εκκλησία του Επιφανίου, δηλαδή μόλις το 12% των κοινοτήτων.
Για να αντιμετωπίσουν την αποτυχία αυτή η νέα αυτοκέφαλη εκκλησία του Επιφανίου σε συνεργασία με τα καθεστώτα Ποροσένκο αρχικά και στη συνέχεια Ζελένσκυ διεξάγουν απηνείς διωγμούς εναντίον των ενοριών, των επισκόπων και των Ορθοδόξων πιστών, ενώ με νομοθετική ρύθμιση τέθηκε εκτός νόμου η κανονική Εκκλησία και ήρθη η Ουκρανική υπηκοότητα στον ουκρανικής καταγωγής Προκαθήμενο Ονούφριο.
Τους διωγμούς εναντίων των Ορθοδόξων έχουν διαπιστώσει και καταδικάσει πολλές τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες (δυστυχώς όχι η Εκκλησία της Ελλάδος…), η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, το Βατικανό, η Αγγλικανική εκκλησία, κ.ά.
Διορθόδοξη Αντιπροσωπεία στο Καπιτώλιο.
Στις 18 και 19 Νοεμβρίου 2025 αμερικανική Διορθόδοξη Αντιπροσωπεία συνατήθηκε με Αμερικανούς Βουλευτές και Γερουσιαστές στο Καπιτώλιο. Η Αντιπροσωπεία συγκροτήθηκε από την Εταιρεία του Αγίου Ιωάννη Σαγκάης και Σαν Φρανσίσκο (με μέλη από όλες τις Ορθόδοξες δικαιοδοσίες στις ΗΠΑ). Μεταξύ των μελών της Αντιπροσωπείας ήταν ο Μητροπολίτης Νικόλαος (ROCOR), ο Επίσκοπος Ιωάννης Αμπνταλά (Πατριαρχείο Αντιοχείας), ο π. Ντέιβιντ Μπόζεμαν (Ορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής) και ο π. Βασίλιε Βράνιτς (Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία). Διοργανώτρια της συνάντησης ήταν η Κάθριν Γουάιτφορντ, συμπρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας Νέων Ρεπουμπλικανών.
Η Διορθόδοξη Αντιπροσωπεία έγινε δεκτή μεταξύ άλλων από τους βουλευτές Άννα Παουλίνα Λούνα, Ράτζα Κρίσναμουρτι, Ντάρελ Ίσσα, την αναπληρώτρια υπουργό Εξωτερικών για τη δημόσια διπλωματία Σάρα Ρότζερς και τον πρώην βουλευτή Μαρκ Ουόκερ – υποψήφιο του Τραμπ για τη θέση του πρέσβη για ειδικές αποστολές σε θέματα διεθνούς θρησκευτικής ελευθερίας.
Συνάντηση της βουλευτού Άννας Παουλίνας Λούνα με αντιπροσωπεία των αμερικανικών Ορθόδοξων Εκκλησιών. Φωτογραφία: ΕΟΔ στην Αμερική
Κατά τη συνάντηση αυτή στο Καπιτώλιο η Διορθόδοξη Επιτροπή ενημέρωσε τους Αμερικανούς Βουλευτές και Γερουσιαστές για τον διωγμό της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (UOC), από το καθεστώς Ζελένσκυ, το οποίο χρηματοδοτείται από τους Αμερικανούς φορολογούμενους.
Η Διορθόδοξη Αντιπροσωπεία ζήτησε από την αμερικανική κυβέρνηση να συμβάλει: α) στην ακύρωση του αντιεκκλησιαστικού νόμου αριθ. 3894/2024, με τον οποίο τέθηκε εκτός νόμου η κανονική Εκκλησία, β) στην απελευθέρωση του μητροπολίτη Αρσενίου Σβιατογκόρσκ και άλλων φυλακισμένων κληρικών και δημοσιογράφων, γ) στην παροχή ιατρικής βοήθειας στους φυλακισμένους σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και δ) στη διακοπή της επιστράτευσης των κληρικών της κανονικής Εκκλησίας, τακτική που δεν τηρείται για τους «κληρικούς» της αυτοκέφαλης του Επιφανίου, του λεγομένου Πατριαρχείου Κιέβου του Φιλαρέτου και των Ουνιτών.
Οι εκπρόσωποι υπογράμμισαν ότι δεν ζητούν την παύση της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, αλλά ζητούν την εγκαθίδρυση μηχανισμών που να εγγυώνται ότι η ξένη χρηματοδότηση δεν θα χρησιμοποιείται για τη δίωξη των Ορθοδόξων Χριστιανών.
Υπενθυμίζουμε ότι όπως αποκάλυψε το αμερικανικό παράρτημα της Ένωσης Ορθοδόξων Δημοσιογράφων, κατά την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου στον Λευκό Οίκο και τη συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τράμπ, ο Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ JD Vance ενημέρωσε τον Πατριάρχη για τους διωγμούς της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Ουκρανία. Σύμφωνα με δημοσίευμα της ΕΟΔ «ο Πατριάρχης, σε απάντηση, προσπάθησε να δικαιολογηθεί επικαλούμενος το Χολοντόμορ και τις σταλινικές καταστολές, οι οποίες στην τρέχουσα κατάσταση φαίνονταν εξαιρετικά μη πειστικές». Επίσης, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος «κλήθηκε να δώσει μια περιγραφή των σχέσεών του με τον Μάικ Πομπέο, και την εμπλοκή του Μάικ Πομπέο στη δημιουργία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας και στην παραχώρηση του Τόμου. Επιπλέον, κατονομάστηκε ένα συγκεκριμένο ποσό», το οποίο χορηγήθηκε για την παραχώρηση του Τόμου!
Άρχοντες του Πατριαρχείου vs Διορθόδοξης Αντιπροσωπείας!
Δυστυχώς όμως αυτή η Διορθόδοξη πρωτοβουλία ενημέρωσης των νομοθετικών σωμάτων των ΗΠΑ, ως μη ώφειλε, συνάντησε την έντονη αντίδραση από τους Άρχοντες του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στην Αμερική. Σε μία ακατανόητη ανακοίνωσή τους την οποία υπογράφει ο Άρχων Μέγας Ακτουάριος Άντωνιος Ι. Λυμπεράκης, κατηγορούν τους πιστούς της κανονικής Εκκλησίας της Ουκρανίας (υπό τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη Ονούφριο) για τρομοκρατία και δολοφονίες μελών της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας του Επιφανίου! Ασφαλώς και δεν προσκόμισαν κάποιο στοιχείο για τους συκοφαντικούς αυτούς ισχυρισμούς τους.
Επίσης, απευθυνόμενοι στην Αμερικανική Διοίκηση γράφουν: «προτρέπουμε την κυβέρνηση Τραμπ να ακυρώσει αυτή τη συνάντηση με αυτούς που ουσιαστικά είναι Ρώσοι κρατικοί πράκτορες»!
Οι Άρχοντες του Οικουμενικού Πατριαρχείου χαρακτηρίζουν ως «Ρώσους κρατικούς πράκτορες» κανονικούς Ορθοδόξους επισκόπους διαφόρων εθνικοτήτων και δικαιοδοσιών οι οποίοι έχουν κανονική εκκλησιαστική κοινωνία και συμμετέχουν στην Επισκοπική Συνέλευση των ΗΠΑ, στην οποία συμμετέχουν οι Αρχιερείς από όλες τις δικαιοδοσίες στις ΗΠΑ υπό την προεδρεία του Αρχιεπισκόπου του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως Ελπιδοφόρου! Δυστυχώς, η ανακοίνωση αυτή δημοσιεύθηκε και στα επίσημα ενημερωτικά μέσα της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής.
Όπως ήταν αναμενόμενο ξεσηκώθηκε θύελλα αντιδράσεων από όλες σχεδόν τις Ορθόδοξες δικαιοδοσίες στις ΗΠΑ, πολλές από τις οποίες απείλησαν να αποχωρήσουν από την Επισκοπική Συνέλευση και να διακόψουν κάθε εκκλησιαστική κοινωνία με την Αρχιεπισκοπή και τον Ελπιδοφόρο, τινάζοντας στον αέρα τη Διορθόδοξη συνεργασία στις ΗΠΑ.
Μπροστά σε αυτόν τον κίνδυνο ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος σε δήλωσή του που δημοσίευσε στις 21 Νοεμβρίου στον Orthodox Observer προσπάθησε να διασκεδάσει τις αντιδράσεις και να εκτονώσει την ένταση που δημιουργήθηκε.
Η Ανακοίνωση του Αρχιεπισκόπου Ελπιδοφόρου αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής: «Πρόσφατα, μια ομάδα Ορθοδόξων Χριστιανών συναντήθηκε με νομοθέτες στην Ουάσιγκτον, D.C., για να συζητήσει το διαρκές ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της θρησκευτικής ελευθερίας και των διώξεων στην Ουκρανία. Μετά από αυτές τις συναντήσεις, κυκλοφόρησαν φήμες σχετικά με τη θέση της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής Αμερικής σε σχέση με τις αδελφές μας Εκκλησίες ως προς αυτό το ζήτημα.
Πρώτον, επιτρέψτε μου να μεταφέρω ότι δεν αντιλαμβάνομαι ούτε θα αντιλαμβανόμουν ποτέ τους αδελφούς μου Ιεράρχες – ή, πράγματι, τους επίσημους εκπροσώπους τους – ως πράκτορες ξένων κυβερνήσεων. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες, στην ετήσια συνέλευση των Επισκόπων, μοιραστήκαμε το τραπέζι και συνεχίσαμε την κοινή μας εργασία για τη ζωή της Εκκλησίας στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η αδελφική μου αγάπη για όλους παραμένει αμετάβλητη και αμείωτη. Όλοι μας αναγνωρίζουμε από κοινού ότι όταν η Εκκλησία εμπλέκεται σε πολιτικά ζητήματα, το κάνει με κίνδυνο για τον εαυτό της και τους πιστούς της».
Στη συνέχεια αναφέρεται στο Νόμο 3894/2024 που θέτει εκτός νόμου την κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία σημειώνοντας: «Δεύτερον, εφιστώ την προσοχή σας σε μια δήλωση που υιοθετήθηκε από όλα τα μέλη της Συνέλευσης των Επισκόπων στις 15 Σεπτεμβρίου 2024 σχετικά με τον ουκρανικό νόμο 3894, η οποία αναφέρει ότι: “προς το συμφέρον της θρησκευτικής ελευθερίας και του κράτους δικαίου, προσευχόμαστε ο ουκρανικός Νόμος 3894 να μην χρησιμοποιηθεί για να διωχθεί καμία θρησκευτική ομάδα στην Ουκρανία, πράγμα που θα απειλούσε τη θρησκευτική ελευθερία εκατομμυρίων πολιτών της”».
Το αμερικανικό παράρτημα της ΕΟΔ αποκαλύπτει ότι παρά τη δήλωση του Αρχιεπισκόπου «πολλοί παραμένουν δυσαρεστημένοι, απαιτώντας από τον Αρχιεπίσκοπο Ελπιδοφόρο να ζητήσει μια πλήρη και κατηγορηματική συγγνώμη. Και αυτό είναι αρκετά δίκαιο.
Ωστόσο, αξιόπιστες πηγές του GOARCH (Ελληνο-Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής) επιμένουν ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος ούτε είδε ούτε ενέκρινε τη δήλωση των Αρχόντων -υπογεγραμμένη από τον Εθνικό Διοικητή Άντονι Ι. Λυμπεράκη- πριν δημοσιευτεί. Όταν η κλίμακα της καταστροφής έγινε σαφής, ο Αρχιεπίσκοπος φέρεται να διέταξε την απομάκρυνση κάθε ίχνους από τα κανάλια της Αρχιεπισκοπής και απηύθυνε τηλεφωνικά στον π. Αλεξ. Καρλούτσο έντονη επίπληξη.
Φαίνεται λοιπόν ότι ο Σεβασμιότατος δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη για τη δήλωση, επειδή δεν είχε καμία ανάμειξη σε αυτήν. Η ομάδα κοινωνικής δικτύωσης GOARCH, κοινοποιώντας τη δήλωση στα κανάλια της, υπέθεσε φυσικά ότι οι Άρχοντες και η Αρχιεπισκοπή ήταν στην ίδια πλευρά. Και ίσως αυτό να ίσχυε κάποτε. Αλλά δεν ισχύει πια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ίδιοι οι Άρχοντες έχουν αφήσει τη δήλωσή τους σε ισχύ. Ούτε έχουν καμία υποχρέωση να την ανακαλέσουν. Υπολογίζουν απευθείας στον Οικουμενικό Πατριάρχη, όχι στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής.
Εδώ βρίσκεται η βαθύτερη κρίση. Το GOARCH εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γενναιοδωρία αυτών των Αρχόντων, οι οποίοι δωρίζουν εκατομμύρια στην Αρχιεπισκοπή. Ταυτόχρονα, αυτοί οι δωρητές φαίνεται να τρέφουν ελάχιστο σεβασμό για τον Ελπιδοφόρο. Εκδίδουν δηλώσεις χωρίς την έγκρισή του, προσπαθώντας να καθορίσουν την πολιτική του GOARCH ανεξάρτητα από τον Αρχιεπίσκοπο.
Είναι μια κλασική περίπτωση κουνήματος της ουράς. Και όταν οι άνθρωποι του χρήματος μπορούν να ταπεινώσουν δημόσια τον πνευματικό τους ηγέτη και να αγνοήσουν τις συνέπειες, η συζήτηση για εμφύλιο πόλεμο δεν ακούγεται πλέον υπερβολική»…
Προηγουμένως η ΕΟΔ έγραψε ότι αμερικανικά ΜΜΕ κατηγορούν τον Οικουμενικό για κρίση στην Αρχιεπισκοπή ΗΠΑ.
