Η Ελλάδα στην κορυφή της εμπορευματοποίησης της μητρότητας
Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα, το δικαίωμα προσφυγής σε παρένθετη μητρότητα αναγνωρίζεται σε ετερόφυλα ζευγάρια, σε ζευγάρια γυναικών, καθώς και σε άγαμες γυναίκες.
Σύμφωνα με το newsfire.gr, ένα εκτενές άρθρο για το νομικό και κοινωνικό πλαίσιο της παρένθετης μητρότητας στην Ελλάδα φιλοξενεί η αγγλόφωνη έκδοση της κυριακάτικης εφημερίδας «Το Βήμα» (18 Μαΐου 2025), με αφορμή πρόσφατη διάταξη που περιλήφθηκε σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης.
του Νικόδημου Καλλιντέρη
Η αρθρογράφος επισημαίνει ότι από το 2002, οπότε και θεσμοθετήθηκε η παρένθετη μητρότητα στη χώρα, οι ιδιαίτερα ευνοϊκές και «φιλελεύθερες» ρυθμίσεις έχουν καταστήσει την Ελλάδα σημαντικό διεθνή προορισμό στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Το φαινόμενο αυτό έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός είδους «αναπαραγωγικού τουρισμού», με ζευγάρια από το εξωτερικό να προσέρχονται για να αποκτήσουν παιδί μέσω κυοφόρου γυναίκας.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι περισσότερες γυναίκες που προσφέρονται για να κυοφορήσουν δεν είναι Ελληνίδες, αλλά κατάγονται από οικονομικά ευάλωτες χώρες, όπως η Αλβανία, η Γεωργία και η Ουκρανία. Αν και ο Αστικός Κώδικας προβλέπει ότι η διαδικασία πραγματοποιείται «χωρίς αντάλλαγμα», στην πράξη είναι γνωστό πως καταβάλλονται χρηματικά ποσά «υπό την επιφάνεια», ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν καταγγελίες για οργανωμένα κυκλώματα που εκμεταλλεύονται τις γυναίκες αυτές.
Αξιοσημείωτο είναι ότι από τον Αύγουστο του 2022, η Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής προβλέπει επισήμως την καταβολή αποζημίωσης προς τις κυοφόρους: 10.000 ευρώ για κάθε μονήρη κύηση και 15.000 ευρώ για πολύδυμες. Η αποζημίωση αυτή, σύμφωνα με ειδικούς, μπορεί να ενισχύσει τη μετατροπή της μητρότητας σε συναλλακτικό προϊόν.
Το κόστος της διαδικασίας για τους ενδιαφερόμενους εκτιμάται ότι ξεπερνά τις 80.000 ευρώ, ενώ οι Μονάδες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής στην Ελλάδα φαίνεται να αντλούν έως και το 50% των εσόδων τους από προγράμματα παρένθετης μητρότητας.
Το 2023 συγκλόνισε την κοινή γνώμη η αποκάλυψη κυκλώματος εμπορίας ανθρώπων στα Χανιά, όπου δεκάδες γυναίκες χρησιμοποιούνταν ως κυοφόροι, υπό τον έλεγχο εγκληματικής οργάνωσης. Τα ποσά που διακινούνταν για κάθε κύηση εκτιμάται ότι κυμαίνονταν μεταξύ 70.000 και 100.000 ευρώ.
Όλα τα παραπάνω έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και έχουν οδηγήσει αρκετούς ειδικούς να κάνουν λόγο για «δανεισμό μήτρας», εκφράζοντας ανησυχία για τη μετατροπή της μητρότητας σε εμπορική πράξη εις βάρος ευάλωτων γυναικών.
Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο στην Ελλάδα, το δικαίωμα προσφυγής σε παρένθετη μητρότητα αναγνωρίζεται σε ετερόφυλα ζευγάρια, σε ζευγάρια γυναικών, καθώς και σε άγαμες γυναίκες.
