Όταν ο πόλεμος μεταφέρεται μέσα στους ναούς
Η αλήθεια πίσω από τις καταλήψεις 1.500 ναών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (UOC), βία κατά ιερέων και πιστών και γεωπολιτική διάσταση δίωξης της UOC.
Στη δίνη του πολέμου, όπου ο θάνατος και ο πόνος κυριαρχούν στο μέτωπο, η ουκρανική κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια απρόσμενη και βαθιά τραγική πραγματικότητα: τον διωγμό της κανονικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (UOC) υπό το ωμοφόριο του Μακ. Μητρ. Ονούφριου από το ίδιο το Ουκρανικό κράτος της.
Η Catherine Whiteford, σε πρόσφατη συνέντευξη, μεταξύ άλλων, περιγράφει σκηνές που δεν τιμούν ούτε τον λαό ούτε τη δημοκρατία της Ουκρανίας: ιερείς κακοποιούνται, ηλικιωμένες γυναίκες χτυπιούνται, και ναοί – ακόμη και ιστορικοί καθεδρικοί – καταλαμβάνονται με τη βία ή μέσω προσχηματικών ψηφοφοριών.
«Αφήστε μας να θάψουμε το παιδί μας πρώτα...»
Μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές είναι το βίντεο μιας μητέρας που ικετεύει αξιωματούχους του κράτους να περιμένουν μερικές ημέρες πριν καταλάβουν την τοπική της εκκλησία, ώστε να μπορέσει να τελέσει την κηδεία του γιου της. Ένας γιος που έδωσε τη ζωή του στο μέτωπο υπερασπιζόμενος την πατρίδα.
Δεν πρόκειται για απομονωμένο περιστατικό. Ακόμη και μητροπολίτες και ιερείς της UOC έχουν χάσει συγγενείς, παιδιά ή θετά παιδιά στον πόλεμο. Και όμως, η ίδια Εκκλησία, αντί να τιμηθεί, στοχοποιείται σαν να είναι προδότρια.
Ο συλλογικός στιγματισμός: «Όλοι είναι ένοχοι»
Αν υπάρχουν μεμονωμένοι κληρικοί που έχουν δράσει εναντίον του Ουκρανικού κράτους ή έχουν σχέσεις με τη Μόσχα, τότε – όπως τονίζει η Whiteford – ας λογοδοτήσουν αυτοί προσωπικά. Όμως, το να διώκεται μια ολόκληρη Εκκλησία με ιστορία χιλίων και πλέον ετών, είναι μια πράξη μαζικής τιμωρίας, ανήκουστη για μια υποτιθέμενα φιλελεύθερη χώρα.
Η κατάσταση θυμίζει τα γεγονότα στις ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτεμβρίου, όπου πολίτες μουσουλμανικής καταγωγής βίωσαν επιθέσεις και ρατσισμό, απλώς επειδή «έμοιαζαν» με τους ενόχους. Το ίδιο συμβαίνει τώρα στην Ουκρανία – μόνο που το αντικείμενο της μισαλλοδοξίας είναι η ίδια η παραδοσιακή Ορθοδοξία.
1.500 καταληφθείσες εκκλησίες και συνεχίζεται
Σύμφωνα με τη Whiteford, περίπου 1.500 ναοί της UOC έχουν καταληφθεί από το Ουκρανικό κράτος. Ακόμη κι αν κάποιος ισχυριστεί ότι μερικές από αυτές τις «μεταβιβάσεις» ήταν εθελοντικές, οι περισσότερες ήταν:
- παράνομες και προσχηματικές,
- οργανώθηκαν μέσω «ψηφοφοριών» στις οποίες συμμετείχαν εξωτερικοί παράγοντες και όχι οι πραγματικοί πιστοί,
- και βασίστηκαν σε «σκηνοθετημένες διαμαρτυρίες».
Και πλέον, με την ψήφιση νόμου που ουσιαστικά απαγορεύει την ύπαρξη της UOC (Μάιος 2025), το κράτος νιώθει ενισχυμένο και επιταχύνει την καταστολή.
Σκηνές ντροπής: ξυλοδαρμοί ιερέων και ηλικιωμένων γυναικών
Στο βίντεο που παρουσιάζει η Whiteford, βλέπουμε:
Ιερέα να δέχεται επίθεση, να τον ρίχνουν κάτω και να του αρπάζουν το κινητό με το οποίο τραβούσε βίντεο.Ομάδες ανδρών, που θα μπορούσαν να πολεμούν στο μέτωπο, να καταλαμβάνουν ναούς και να προπηλακίζουν τους ενορίτες.
Μία από τις πιο σοκαριστικές σκηνές περιλαμβάνει γυναίκες και ηλικιωμένες ενορίτισσες που ξυλοκοπούνται από την αστυνομία ή από υποστηρικτές της OCU μπροστά από τις πόρτες του ναού.
Σε άλλες περιπτώσεις, μοναχοί έχουν τραυματιστεί σοβαρά, ένας ιερέας έχει μαχαιρωθεί στον λαιμό εν ώρα λειτουργίας, και υπάρχουν αναφορές για μοναχούς με αυχενικά κατάγματα από ξυλοδαρμούς.
Αντιπρόσωποι του κράτους με φυσική παρουσία
Δεν πρόκειται για ανεξέλεγκτους πολίτες ή «οργισμένο πλήθος». Σε πολλά από τα βίντεο, φαίνονται ξεκάθαρα κρατικοί αξιωματούχοι που συμμετέχουν στις καταλήψεις, ακόμα και σε πράξεις βίας. Ένας εξ αυτών, ο οποίος αναφέρεται στο βίντεο, εμφανίζεται να καθοδηγεί την επέμβαση σε ναό, χτυπώντας ηλικιωμένες γυναίκες που προσπαθούσαν να κλείσουν την πύλη του ναού τους.
Ηθική κατάρρευση υπό τον μανδύα της εθνικής ενότητας
Η Whiteford δεν δικαιολογεί τη ρωσική εισβολή ούτε υπερασπίζεται το Κρεμλίνο. Όμως αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν ένα έθνος που δηλώνει ότι μάχεται για "δημοκρατία και ελευθερία", να καταδιώκει την πίστη των ίδιων των ανθρώπων του.
Ο πόλεμος με τον εξωτερικό εχθρό δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για την εξόντωση του εσωτερικού πνευματικού ιστού.
Συμπέρασμα
Η Ουκρανία δεν μπορεί να απαιτεί διεθνή υποστήριξη ενώ παραβιάζει τόσο βάναυσα τις ίδιες τις αρχές του δυτικού κόσμου: ανεξιθρησκία, ανθρώπινα δικαιώματα, κράτος δικαίου.
Ο διωγμός της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι ένας βουβός πόλεμος που πρέπει να ακουστεί. Όχι μόνο από τους πιστούς, αλλά από κάθε δημοκρατικό πολίτη που σέβεται την πίστη του άλλου, ακόμη και σε εποχές πολέμου.
