O πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας
Μέγας ευεργέτης της χώρας
Κυβερνήτης
Ανιδιοτελής
Πατριώτης
Οραματιστής
Δίκαιος
Ιδεολόγος
Σώφρων, συνετός
Τίμιος
Ρεαλιστής
Ιδρυτής του κράτους
Αδέκαστος
Σοφός
Παράτησε μια σπουδαία καριέρα ως υπουργός εξωτερικών υπερδύναμης, της Ρωσικής αυτοκρατορίας! Δεν θαμπώθηκε από τα πλούτη. Μοίρασε την περιουσία του για την ελευθερία, για να βοηθήσει τους πάμφτωχούς συμπολίτες του. Πούλησε μέχρι και τα μετάλλιά του, διαθέτοντας τα χρήματα στα ευαγή ιδρύματα που είχε ιδρύσει. Ήξερε ότι άνομοι βυσσοδομούσαν εναντίον του και με παρότρυνση ξένων ραδιούργων θα επιχειρούσαν την δολοφονία του, αλλά εκείνος παρέμεινε πιστός στο μεγάλο στόχο της ίδρυσης ενός ανεξάρτητου- σύγχρονου κράτους. Αρνήθηκε να μείνει αλειτούργητος την Κυριακή. Πήγαινε κάθε Κυριακή στην Εκκλησία. Είπε «θα πάω στην εκκλησία οπωσδήποτε», κι ας τον είχαν προειδοποιήσει για πιθανή ενέδρα. Φεύγοντας από την Ρωσία, ο τσάρος τού έδωσε άδεια αναρρωτική, ώστε να μπορεί να επιστρέψει στα καθήκοντά του, όποτε το επιθυμούσε! Τόσο πολύ τον είχε ανάγκη… Έσωσε την Ελβετία από τους Αυστριακούς και τον μοχθηρό Μέτερνιχ, οδηγώντας την με μαεστρία στην ανεξαρτησία, δημιουργώντας σύστημα διοίκησης που ισχύει εκεί ως σήμερα! Οι Ελβετοί τον λατρεύουν. Έσωσε και τη Γαλλία, όταν Άγγλοι, Αυστριακοί και Πρώσοι σχεδίαζαν τον διαμελισμό της.
Αυτός είναι ο Ιωάννης Καποδίστριας!
Η μεγαλύτερη πολιτική προσωπικότητα της νεότερης Ελλάδας. Από τους ευφυέστερους πολιτικούς στον κόσμο. Αληθινό πρότυπο για την νεολαία, άνθρωπος που εμπνεόταν από τις διαχρονικές αξίες της ανιδιοτέλειας, της προσφοράς και της αυτοθυσίας. Σπουδαίος οραματιστής. Γνήσιος πατριώτης.
Ποια κατάσταση βρήκε στην χώρα;
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος με ψήφισμα της Γ΄Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας ορίστηκε κυβερνήτης της χώρας, έφτασε αρχές του 1828 στο Ναύπλιο, όπου του επιφυλάχτηκε αποθεωτική υποδοχή. Όμως, σπάνια στην ιστορία των κρατών συνέβη να αναλάβει κάποιος τη διακυβέρνηση κάτω από τόσο δυσμενείς και αντίξοες συνθήκες. Ο λαός είχε φτάσει στο έσχατο όριο της αντοχής του. Τον μάστιζαν η πείνα και οι κακουχίες. Ο Κιουταχής κατείχε τη Στερεά Ελλάδα και ο Ιμπραήμ την Πελοπόννησο. Υπό τις συνθήκες αυτές, ο Καποδίστριας ανέλαβε έκτακτες εξουσίες. Εκτός από την εκτελεστική, θα ασκούσε και τη νομοθετική, με τη βοήθεια του “Πανελληνίου”, ενός 27μελούς γνωμοδοτικού οργάνου.
Οι δυσχέρειες ήταν ανυπέρβλητες. Η οποιαδήποτε φορολογική πολιτική δεν μπορούσε να αποδώσει, αφού δεν υπήρχε καμία απαραίτητη υποδομή. Η χώρα δεν είχε δανειοληπτική ικανότητα, καθώς και τα εθνικά κτήματα, που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως εγγύηση, είχαν υποθηκευτεί ήδη για τη σύναψη των δανείων της επανάστασης. Η Ελλάδα ήταν τελείως ασυγκρότητη, χωρίς καν ταμεία. Ο λαός πεινασμένος, εξαθλιωμένος. Χωρίς νόμους. Απέραντο χάος σ’ όλη την επικράτεια. Εκείνος όμως, αντί να παίρνει, έδινε. Μοιράζει την περιουσία και τα εισοδήματά του στους φτωχούς συμπολίτες του. Αρνείται να πάρει μισθό! Αντί να αναγείρει προεδρικά μέγαρα, κτίζει σχολεία. Αντί να ζητήσει οικονομική ή στρατιωτική βοήθεια από τους Γάλλους, ζητάει βιβλία. Γνώριζε ότι μόνο αν αποκτούσαν μόρφωση οι νέοι, θα είχε ελπίδα προόδου η μικρή Ελλάδα. Επιχειρεί να δώσει ελπίδα στους αποκαμωμένους από τον πολύχρονο πόλεμο συμπατριώτες του. Ιδρύει ορφανοτροφεία. Διορίζει αρμόδια Επιτροπή για τη σύνταξη βιβλίων και τη δημιουργία αλληλοδιδακτικών σχολείων, στα οποία οι καλύτεροι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων δίδασκαν τους μικρότερους με την επίβλεψη δασκάλου γραφή και ανάγνωση. Απτή απόδειξη που καθιστά εντελώς έωλους τους ισχυρισμούς αυτών που αμφισβητούν τα κρυφά σχολειά, αφού αν υπήρχαν διαθέσιμοι δάσκαλοι, ο κυβερνήτης θα τους διόριζε αμέσως -. Ίδρυσε επίσης, το πρώτο ελληνικό Γυμνάσιο, Ορφανοτροφείο στην Αίγινα και χειροτεχνικά σχολεία. Στην Αίγινα λειτούργησε και το Κεντρικό Σχολείο.
Προσπαθεί να θεσμοθετήσει την ισότητα, επιβάλλοντας φόρους στους πλούσιους. Μοιράζει μέρος της γης που είχαν αποκτήσει οι πλούσιοι από αλισβερίσια με τους Τούρκους. Εξοργίζει τους κοτζαμπάσηδες- προεστούς, οι οποίοι δεν ανέχονταν την παραμικρή απώλεια πλούτου. Αρχίζουν έτσι να συνωμοτούν εναντίον του. Όσο περνάει ο καιρός, οι κακόβουλοι σχεδιασμοί φτάνουν μέχρι το σχέδιο εξόντωσης του κυβερνήτη. Σε μια προσπάθεια να τον διαβάλουν, τον συκοφαντούν για τις πολυτέλειες που είχε στη Ρωσία. Τους απαντάει με τον αποστομωτικό τρόπο, που μόνο ένας ευπατρίδης, αδέκαστος πολιτικός και αληθινός πατριώτης θα μπορούσε: «Πάντα πίστευα ότι το μόνο που μου αναλογούσε ήταν ένας τάφος στην αγαπημένη Ελλάδα. Δεν θα τον άλλαζα για όλες τις πολυτέλειες της Ρωσίας»!
Τα εγκληματικά σχέδια των κοτζαμπάσηδων, αναδεικνύουν ξανά την αθεράπευτη «γάγγραινα» που μαστίζει από αρχαιοτάτων χρόνων την ιστορική Ελλάδα… τη διχόνοια! Όπου υπάρχει διχόνοια, εμφιλοχωρούν και πονηροί, κακόβουλοι ξένοι. Καιροφυλακτούν σαν λύκοι. Πρώτα, ο δαιμόνιος αυστριακός καγκελάριος Μέτερνιχ, δεν συγκρατεί το μένος του για τον Καποδίστρια από την εποχή που του χάλασε τα σχέδια για κατάληψη της Ελβετίας. Επιχειρεί με ύπουλο τρόπο να τον πλήξει. Υποχθόνια συνεργάζεται με «μάστορες» της διπλωματικής ραδιουργίας, Άγγλους. Με κυνισμό δεν διστάζει να ομολογήσει: «Ο μόνος που δεν μπορεί να ηττηθεί είναι ο απόλυτα έντιμος». Και αφού ο Καποδίστριας δεν μπορεί να ηττηθεί, πρέπει να… εξοντωθεί.
Ας δούμε τα πράγματα από την αρχή, πως ξεκίνησε τον βίο του ο μεγάλος ηγέτης
Ο Ιωάννης Καποδίστριας γεννήθηκε το 1776 στη βενετοκρατούμενη Κέρκυρα. Μεγάλωσε, μαζί με τα οχτώ του αδέλφια, σε θρησκευόμενη οικογένεια. Ο Ιωάννης σπούδασε Ιατρική στην Ιταλία και μετά το τέλος των σπουδών του επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου εξάσκησε το ιατρικό λειτούργημα. Η επιστροφή του συνέπεσε με την κατάλυση της Βενετοκρατίας και την έλευση των Δημοκρατικών Γάλλων στο νησί, οι οποίοι επεδίωξαν μεταβολή των κοινωνικών δομών. Στα 1799, μετά από τετράμηνη πολιορκία της Κέρκυρας από ρωσοτουρκικές δυνάμεις, οι Γάλλοι Δημοκρατικοί αποχώρησαν.
Το 1800 ιδρύθηκε η Επτάνησος Πολιτεία, υπό Ρωσικό έλεγχο. Τότε μπαίνει ο Καποδίστριας στην ενεργό πολιτική. Ως Γραμματέας της Επικρατείας της Επτανήσου Πολιτείας, θα εργαστεί συστηματικά για την εφαρμογή του Συντάγματος, για την επιμόρφωση των διοικητικών υπαλλήλων, για την ίδρυση νέων σχολείων, για την άμυνα. Όμως σύντομα, το 1807, η Επτάνησος Πολιτεία καταργείται, τα Επτάνησα παραχωρούνται στους Αυτοκρατορικούς Γάλλους με Συνθήκη.
Το 1808 ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ προσκαλεί τον Ιωάννη στην Ρωσία για να εργαστεί στο ρωσικό υπουργείο εξωτερικών. Η Μεγάλη Αυτοκρατορία αναζητούσε ικανούς ανθρώπους αφοσιωμένους, που θα την υπηρετούσαν πιστά. Έτσι, σταδιακά, ο Καποδίστριας θα γίνει «πρόσωπο- κλειδί» όχι μόνο της ρωσικής διπλωματίας αλλά και της ευρωπαϊκής! Το 1813 ορίζεται επικεφαλής της πρώτης ρωσικής διπλωματικής αποστολής στην Ελβετία, όπου συμβάλλει στη διαμόρφωση της Ελβετικής Συνομοσπονδίας και συντάσσει το νέο ελβετικό σύνταγμα. Το 1814, ως στενός συνεργάτης του Αλέξανδρου Α’ στο Συνέδριο της Βιέννης, κερδίζει τη φήμη του ισότιμου συνομιλητή με μεγάλες προσωπικότητες της τότε διπλωματίας, όπως ο Μέτερνιχ και ο Ταϋλεράνδος. Το 1815 θα αναλάβει εκ μέρους της Ρωσίας τις τελικές διαπραγματεύσεις ειρήνης με τη Γαλλία και θα υπογράψει τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων. Την ίδια χρονιά, ο Καποδίστριας θα ενισχύσει τον Αλέξανδρο Α΄ στην απόφασή του να παράσχει Σύνταγμα στο Βασίλειο τις Πολωνίας. Ο Καποδίστριας ως στενός συνεργάτης του Αλέξανδρου Α΄ είχε ήδη οριστεί δεύτερος υπουργός εξωτερικών μαζί με τον Νέσσελροντ από το 1816. Θα διατηρήσει αυτή τη θέση ουσιαστικά έως το 1822, όταν θα αποσυρθεί στην Ελβετία εξαιτίας της διαφωνίας του με τον Αλέξανδρο Α΄ για το ελληνικό ζήτημα. Το 1827 αποχωρεί και τυπικά από τη ρωσική υπηρεσία. Ο τσάρος του δίνει άδεια αναρρωτική, ώστε να μπορεί να επιστρέψει στα καθήκοντά του όποτε το επιθυμεί!
Ποιες άμεσες ενέργειες κάνει ως Κυβερνήτης της Ελλάδας;
Ο Καποδίστριας φθάνει στη ρημαγμένη Ελλάδα αποφασισμένος να την αναμορφώσει βάσει συγκροτημένου σχεδίου. Κατάφερε, στην αρχή, να εξασφαλίσει τη συνεργασία εκπροσώπων από όλες τις ηγετικές ομάδες. Έτσι πέτυχε να επικρατήσει εσωτερική ηρεμία, να οργανωθεί στοιχειωδώς η διοίκηση. Ταυτόχρονα, μεριμνά για τα ορφανά και γενικά για όσους ήταν τελείως απροστάτευτοι. Η χώρα αποκτά ασφάλεια και μπαίνουν οι βάσεις για τη δημιουργία κράτους. Για τον Κυβερνήτη, προτεραιότητα είχε η εκδίωξη των κατακτητών Τούρκων και Αιγυπτίων από την Πελοπόννησο και τη Στερεά και η εξασφάλιση όσο το δυνατόν ευρύτερων συνόρων για το υπό σχηματισμό κράτος. Προείχε η απελευθέρωση της χώρας, η διεθνής αναγνώρισή της, ο καθορισμός συνόρων και η διανομή χωραφιών στους φτωχούς αγρότες.
Ποιοι σκότωσαν τον κυβερνήτη;
Το πρωί της Κυριακής της 27ης Σεπτεμβρίου 1831 στο Ναύπλιο, ο Κυβερνήτης, καθώς πήγαινε να εκκλησιαστεί, δολοφονείται έξω από το ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, από τον γιο και τον αδερφό του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Η σφαίρα υπάρχει ακόμη καρφωμένη στον τοίχο της εκκλησίας, ως μνημείο αγνωμοσύνης. Η δολοφονία του ηγέτη αλλά και της… ελπίδας ήταν πια γεγονός. Η Ελλάδα και πάλι στα πρόθυρα κατάρρευσης…
Ο Ιερέας του Μητροπολιτικού Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Ναυπλίου, π. Παναγιώτης Κιντής, σε συνέντευξή του στον eeod μάς είπε συγκινημένος ότι μόλις δολοφονήθηκε ο κυβερνήτης, ο φαρμακοποιός και φίλος του Βονιφάτιος Βοναφίν, μαζί με άλλους επιστήμονες έκαναν την ταρίχευσή του και η λειψανοθήκη τοποθετήθηκε κάτω από το ιερό βήμα του Αγίου Σπυρίδωνος. Η εξόδιος ακολουθία διαβάστηκε στον Άγιο Γεώργιο. Παρέμεινε εκεί, στο δεξιό κλίτος η σορός του κυβερνήτη και μετά μεταφέρθηκε τον Απρίλιο του 1832 στην Κέρκυρα, από τον αδελφό του Αυγουστίνο, για να ταφεί στην Ι.Μ. Πλατυτέρας δίπλα από τον τάφο των γονιών του.
Είναι ορόσημο για εύδιο μέλλον το έργο του Καποδίστρια;
Σε μια εποχή που οι διαχρονικές αξίες της ανιδιοτελούς προσφοράς και της αυτοθυσίας χλευάζονται διαρκώς, ενώ κάποιοι συνεχίζουν να «δολοφονούν» την αρετή και να κοροϊδεύουν τα ιδανικά χάριν του χρήματος και ξένων ραδιούργων που παρέχουν δάνεια υποτέλειας, σε μια εποχή, που αρκετοί θαυμάζουν εκκεντρικούς ινφλουένσερς-influencers, πολυλογάδες τικτόκερς και φαιδρούς τράπερς που συνεχώς βωμολοχούν, διαφημίζοντας πλούτο και ουσίες…άνθρωποι με ουσιαστική και ανιδιοτελή κοινωνική προσφορά πρέπει να παρουσιάζονται επαρκώς στα σχολικά βιβλία και στα μέσα ενημέρωσης.
Ο Καποδίστριας κατέβαλε άμεση προσπάθεια για την ανόρθωση των οικονομικών. Ίδρυσε Εθνική Τράπεζα και έκοψε νόμισμα τον φοίνικα, αντικαθιστώντας τα τουρκικά γρόσια. Πίστευε ότι η πρόοδος της χώρας στηριζόταν στη γεωργία. Ίδρυσε Γεωργική Σχολή στην Τίρυνθα για την εκπαίδευση των Ελλήνων αγροτών, εισήγαγε την καλλιέργεια της πατάτας, νικώντας την εύλογη δυσπιστία του λαού που δεν αντιλήφθηκε αρχικά ότι είχε τόσο ανιδιοτελή κυβερνήτη και αρνήθηκε έτσι να δεχτεί το δώρο του. Εφάρμοσε λοιπόν, ο Ιωάννης τέχνασμα, βάζοντας φρουρούς στο πολύτιμο φορτίο με τα γεώμηλα, λέγοντάς τους όμως να αφήσουν όποιον πλησιάσει να πάρει πατάτες! Έτσι, νίκησε και την δυσπιστία και την πείνα! Στήριξε την παραγωγή μεταξιού. Παράλληλα, έδωσε ώθηση στο εμπόριο και τη ναυτιλία. Οργάνωσε τακτικό στρατό. Δημιούργησε στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από την οποία εξέρχονταν τα ηγετικά στελέχη του στρατού.
Καθώς οι διαπραγματεύσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής -Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία- συνεχίζονταν, η χώρα δεν είχε ακόμη καθορισμένα σύνορα. Ο Κυβερνήτης χρησιμοποίησε το κύρος και την εμπειρία του στη διεθνή διπλωματία για να πετύχει την κατοχύρωση όσο το δυνατόν περισσοτέρων εδαφών στο ελληνικό κράτος, επιδιώκοντας την πλήρη ανεξαρτησία. Προσπάθησε επίσης να κρατά επαναστατημένη την Κρήτη και τη Στερεά Ελλάδα, προκειμένου οι περιοχές αυτές να συμπεριληφθούν στο νέο κράτος. Στην τελευταία μάχη της Επανάστασης, που δόθηκε στην Πέτρα της Βοιωτίας τον Σεπτέμβριο του 1829, οι εξεγερμένοι Έλληνες με επικεφαλής τον Δημήτριο Υψηλάντη νίκησαν τους Τούρκους και τους ανάγκασαν να συνθηκολογήσουν. Μετά τη σημαντική αυτή νίκη, η Λειβαδιά και ουσιαστικά ολόκληρη η Στερεά Ελλάδα παραδόθηκε στους επαναστάτες. Για να εμπεδωθεί το αίσθημα ασφάλειας στο λαό, ο Καποδίστριας ενίσχυσε και το θεσμό της δικαιοσύνης, ιδρύοντας δικαστήρια στις κωμοπόλεις- Ειρηνοδικεία και στις έδρες των νομών -Πρωτοδικεία. Βαθύς γνώστης της διπλωματικής τέχνης, ο Καποδίστριας κατάφερε με εύστοχες ενέργειες να ρυθμιστούν ευνοϊκώς για το έθνος και ο βαθμός της ανεξαρτησίας και τα σύνορα. Ιδιαίτερα από το 1828 έως το 1831, ο χειρισμός της εξωτερικής πολιτικής από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια απέδωσε καρπούς που λίγα χρόνια πριν φαίνονταν μακρινοί και απρόσιτοι, σαν όνειρο.
Ίσως κάποιοι σήμερα δεν θέλουν να έχουμε ως κριτήριο και γνώμονα των επιλογών μας αδιάφθορα και αληθινά πρότυπα, σαν τον Ιωάννη Καποδίστρια, γι’ αυτό και δυσφόρησαν με την ομώνυμη ταινία που προβάλλεται αυτή την περίοδο στους κινηματογράφους.
Γνωρίζοντας, ωστόσο, το έργο του Καποδίστρια, θα έχουμε πλέον ασφαλές κριτήριο του τι ακριβώς πρέπει να περιμένουμε από κάποιον που ζητεί σήμερα την ψήφο μας…
