Περίοδος έντονων εξελίξεων για την Εκκλησία της Κρήτης

Πρωτοφανείς καταστάσεις βιώνει τις τελευταίες ημέρες η Εκκλησία της Κρήτης με την απρόσμενη κίνηση της αυλής του Οικουμενικού Πατριαρχείου να προωθήσει εκλογή του Μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίου σε Μητροπολίτη Μοσχονησίων.

Το «ΟΧΙ» του Ειρηναίου έχει προκαλέσει σειρά διεργασιών καθώς υπάρχει νομικό κενό.

Το γεγονός, ότι δεν έχει κηρυχθεί σε χηρεία η Μητρόπολη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων και δεν έχει τοποθετηθεί Τοποτηρητής δεν είναι τυχαίο.

Ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Κρήτης δεν προβλέπει μεταθέσεις όπως αυτή που έγινε με τον Μητροπολίτη Ειρηναίο.

Δηλαδή, ένας Μητροπολίτης στην Κρήτη όταν εκλέγεται, διορίζεται στην θέση του με ΦΕΚ και Διαβεβαίωση ενώπιον του Προέδρου Ελληνικής                                                               Δημοκρατίας.

Αυτό, δεν ισχύει για τους άλλους, τους εκτός Κρήτης Επισκόπους του Οικουμενικού Θρόνου και γενικότερα για τους εκλεγμένους στους θρόνους του Οικουμενικού Πατριαρχείου όπου γης ακόμα και για τα Ελληνικά νησιά που ανήκουν απευθείας στο Φανάρι.

Οι εκτός Εκκλησίας Κρήτης Επίσκοποι μετατίθενται. Οι εντός Κρήτης για θέσεις εκτός Κρήτης, μόνο αν παραιτηθούν πριν ή αποδεχθούν και παραιτηθούν μετά.

Να ξεκαθαριστεί δε, ότι αυτό δεν έχει να κάνει με την τροπολογία που έγινε πριν λίγους μήνες και ανέκοψε το μεταθετό των Μητροπολιτών της Κρήτης εντός της Εκκλησίας της Κρήτης.

Αυτό υφίσταντο και πριν την τελευταία τροπολογία.

Δηλαδή, στην προκείμενη περίπτωση οι κρατικοί με τους εκκλησιαστικούς νόμους έχουν μπερδευτεί σε ένα «κουβάρι που δύσκολα ξεμπερδεύει». Κάποιοι θα χρειαστεί να κάνουν πίσω. Ας αναμένουμε να δούμε ποιοι και πώς.

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΚΑΙ ΤΙ ΜΕΛΛΕΙ ΓΕΝΕΣΘΑΙ

Αδιαμφισβήτητα τις εξελίξεις αυτές τις προκάλεσε η όλη κρίση μεταξύ της τοπικής Εκκλησίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Ελληνική Κυβέρνηση για το ζήτημα της εκλογής νέου Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου που εκκρεμεί από την περασμένη Άνοιξη.

Το γεγονός πως στις 31 Οκτωβρίου η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας της Κρήτης δεν προέβη σε εκλογή νέου Μητροπολίτη για τα Χανιά, φαίνεται να όπλισε την φαρέτρα του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ο οποίος αποφάσισε αιφνίδια να χρησιμοποιήσει τα «όπλα» που του δίδουν οι εκκλησιαστικοί κανόνες.

Δια του μεταθετού σε προαγωγή, που στους εκκλησιαστικούς κανόνες προβλέπεται, οδήγησε την αυλή του Πατριάρχη να προβεί σε ενέργειες προκειμένου να προωθήσει σε χηρεία ακόμα μια Μητρόπολη του νησιού με τελικό στόχο να ανοίξει τον δρόμο για να έρθει Εξαρχία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και να γίνουν εκλογές.

Ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας της Κρήτης προβλέπει πως σε περίπτωση πάνω της μίας χηρεύουσας Μητρόπολης στην τοπική εκκλησία, οι κενές θέσεις στην Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο για την διενέργεια εκλογών, καλύπτεται από αντίστοιχο αριθμό Ιεραρχών του Οικουμενικού Θρόνου.

Εφόσον λοιπόν τώρα είναι σε χηρεία η θέση του Μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου και ενδεχομένως τεθεί σε χηρεία και η θέση του Μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων, θα έρθουν δύο Ιεράρχες του Πατριαρχείου για να γίνουν εκλογές.

Ως προς τα πρόσωπα, ακούγεται πως «ετοιμάζουν βαλίτσες» για να κατέλθουν ως εκλέκτορες ο Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας Μακάριος και ο Μητροπολίτης Μιλήτου Απόστολος.

Δεν αποκλείεται, λένε άλλες πηγές, αντί ενός των προαναφερθέντων να έρθει ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Εμμανουήλ.

Σε κάθε περίπτωση αυτό μπορεί να αλλάξει πολλές φορές έως την ημέρα που θα πραγματοποιηθεί. Και αν πραγματοποιηθεί.

Πολλοί επίσης υποστήριξαν πως ο Πατριάρχης έχει αναθέσει και σε επιτροπή να γίνει εκ νέου επεξεργασία του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Κρήτης και δεν λείπουν οι «Κασσάνδρες» που υποστηρίζουν πως έπεται υποβιβασμός της τοπικής εκκλησίας από την θέση της Ημιαυτόνομης που κατέχει σήμερα.

Αυτό δεν επιβεβαιώνεται επίσημα ενώ υπενθυμίζουμε πως ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνάντηση με εκπροσώπους της Εκκλησίας της Κρήτης, είχε διαβεβαιώσει πως για εθνικούς λόγους δεν πρόκειται να προβεί σε καμία τέτοια ενέργεια η κυβέρνηση.

Βεβαίως στις εποχές που ζούμε και με δεδομένο αυτό που είδαμε να γίνεται πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορία της Εκκλησίας της Κρήτης, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί για όσα θα επακολουθήσουν μέσα στις επόμενες εβδομάδες.

Σημειώνεται, τέλος, πως έως σήμερα δεν υπάρχει καμία επίσημη αντίδραση από την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Κρήτης και δεν έχει κινηθεί διαδικασία κήρυξης σε χηρεία της Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων, οπότε δεν έχει τοποθετηθεί Τοποτηρητής.

Στην περίπτωση αυτή προβλέπεται ο όμορος Μητροπολίτης, που στην προκείμενη περίπτωση «ο κλήρος» πέφτει στον Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Πρόδρομο.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ – ΤΑ ΓΝΩΣΤΑ ΣΥΜΨΗΦΑ - ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

Η είδηση είχε την «ισχύ βόμβας» για την τοπική εκκλησία που δεν περίμενε κάτι τέτοιο καθώς οι Μητροπολίτες της Κρήτης τοποθετούνται στην θέση τους με ΦΕΚ και με Διαβεβαίωση στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, οπότε δεν είναι τόσο απλό να μετατίθενται σε Μητροπόλεις της γειτονικής Τουρκίας, ακόμα και αν πρόκειται για το κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο οποίο υπάγεται η Ημιαυτόνομη Εκκλησία της Κρήτης.

Στην προκείμενη περίπτωση, ο Μητροπολίτης Ειρηναίος δεν είχε την παραμικρή γνώση για το τι τον περίμενε το πρωί της περασμένης Τετάρτης.

Δεν είχε παραιτηθεί για να ανοίξει δρόμος εκλογής του σε άλλη Μητρόπολη όπως και δεν φανταζόταν πως στα 81 χρόνια θα τον έστελναν … στα Μοσχονήσια!

Την επόμενη ημέρα η επιστολή του με την άρνηση του να αποδεχθεί την εκλογή στάλθηκε από τον ίδιο στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης και αρμοδίως διαβιβάστηκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Με την σειρά των γεγονότων, λοιπόν, το πρωί της, περασμένης Τετάρτης η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου άνοιξε τις εργασίες της με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να ζητά από τα μέλη της, να κατέβουν από την αίθουσα του Συνοδικού στον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου προκειμένου να πληρωθεί η χηρεύουσα από τον περασμένο Μάιο θέση του Μητροπολίτη Μοσχονησίων.

Ανάμεσα στους προτεινόμενους με την ένδειξη να εκλεγεί, έδωσε τον Μητροπολίτη Λάμπης Ειρηναίο.

Έκπληκτος δήλωσε ο μοναδικός εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Κρήτης στην τρέχουσα περίοδο της Συνόδου του Πατριαρχείου, Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελίου και Βιάνου Ανδρέας που αρνήθηκε να συμμετάσχει στην διαδικασία της Εκλογής, η οποία έγινε κανονικά, με την γνωστή μέθοδο των «Σύμψηφων» για τους απόντες.

Σημειωτέων δεν είχε πάει στις εργασίες της Συνόδου και ο Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου Αμβρόσιος.

Χρησιμοποιήθηκαν, δηλαδή, δύο «Σύμψηφα».

Η είδηση της εκλογής που μεταδόθηκε ζωντανά απευθείας από τα ηλεκτρονικά μέσα προβολής του Οικουμενικού Πατριαρχείου άφησε άφωνους όλους όσοι έχουν σχέση με την Εκκλησία της Κρήτης και προφανώς τα μέλη της Συνόδου της τοπικής Εκκλησίας που δεν ανέμεναν μια τέτοια κίνηση.

Οι πληροφορίες θέλουν τον Μητροπολίτη Ειρηναίο να μην τον ενημέρωσαν αμέσως.

Οι συνεργάτες του περίμεναν την επίσημη απόφαση να φτάσει πρώτα στην Σύνοδο και όπως μάθαμε τρεις Ιεράρχες του νησιού έφτασαν περίπου στις 3 το μεσημέρι της Πέμπτης στον Φουρφουρά Αμαρίου όπου στο εκεί Επισκοπικό Μέγαρο τους υποδέχθηκε ένα αγνοία των γεγονότων.

Οι πηγές μας κάνουν λόγο για ένα 81χρονο Επίσκοπο που δεν μπορούσε να πιστέψει αυτά που του έλεγαν.

Αρχικά θύμωσε όπως είναι ανθρώπινο και στην συνέχεια στενοχωρήθηκε βαθιά για αυτή την συμπεριφορά στο πρόσωπο του από την Εκκλησία που υπηρετεί από μικρό παιδί.

Τόσο οι Μητροπλίτες που τον επισκέφθηκαν, όσο και οι συνεργάτες του, δήλωσαν συγκλονισμένοι και τον διαβεβαίωσαν πως θα σταθούν στο πλευρό του, όποιες και αν είναι οι τελικές επιλογές του.

Ο Μητροπολίτης Ειρηναίος πολύ γρήγορα πήρε χαρτί και μολύβι και έδωσε την απάντηση του. Είπε ένα μεγαλοπρεπές όχι στην απόφαση της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου όπως άλλωστε είχε, βάσει του Κανονικού Εκκλησιαστικού Δικαίου, το δικαίωμα να κάνει.

Η καθαρογραμμένη απόφαση του διαβιβάστηκε επισήμως από την Μητρόπολη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κρήτης και από εκεί αρμοδίως στάλθηκε στο Φανάρι την περασμένη Πέμπτη.

ΕΝΤΟΝΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΛΗΡΙΚΟΥΣ

Οι πρώτοι που εκφράστηκαν δημόσια κατά της απόφασης του Οικουμενικού Πατριαρχείου ήταν οι κληρικοί της Μητροπόλεως που υπηρετούσε από το 1989 ο Μητροπολίτης Ειρηναίος.

Η ανακοίνωση του Συνδέσμου Κληρικών Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων έχει ως εξής:

«Ὁ Σύνδεσμος Κληρικῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων «Οἱ Ἅγιοι Τέσσερεις Μάρτυρες», πληροφορηθείς ἀπό τά Μέσα Ἐνημέρωσης τήν ἐκλογή τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου του, Μητροπολίτου Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ.κ. Εἰρηναίου, ἀπό τήν Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου σέ Μητροπολίτη Μοσχονησίων, ἐκφράζει την ἐντονώτατη διαμαρτυρία του καθώς καί τήν βαθειά θλίψη καί ἀπογοήτευσή του γιά την ἐνέργεια αὐτή, ἡ ὁποία ἔγινε, χωρίς τήν σύμφωνη γνώμη τοῦ Ἐπισκόπου μας, ὁ ὁποῖος μᾶς ἐνημέρωσε, ὅτι οὐδέν γνώριζε καί οὐδέποτε ἐρωτήθηκε ὑπό οὑδενός. Κατὀπιν τῶν ἀνωτέρω, οἱ κληρικοί τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως δηλώνουμε:

1ον Τόν ἀπόλυτο σεβασμό, τήν υἱκή ἀφοσίωση καί στήριξη καθώς καί την βαθειά εὐγνωμοσύνη πρός τόν Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας κ.κ. Εἰρηναῖο, ὅ ὅποῖος επί τριάντα πέντε συναπτά ἔτη διακονεῖ θυσιαστικά τήν ἱστορική καί ἀκριτική Ἱερά Μητρόπολη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων, ἀνακαινίζοντας τούς Ἱερούς Ναούς καί Μοναστήρια Της καί χειροτονῶντας ἐβδομῆντα κληρικούς.

2ον Μέ δεδομένη, ὅπως μᾶς δήλωσε, τήν μή ἐπιθυμία του νά άποδεχτεῖ τήν ἐκλογή στήν Ἱερά Μητρόπολη Μοσχονησίων, δηλώνουμε τήν ἀμέριστη συμπαράστασή μας πρός τό σεπτό πρόσωπό του, βεβαιώνοντάς τόν ὅτι, γιά ἐμᾶς θά παραμείνει ἐκεῖνος ὁ Ποιμενάρχης μας, ἕως ὅτου ἐπιθυμεῖ στήν Ἱερά Μητρόπολη, τήν ὁποία « ἀνέστησε» ἀπό την «τέφρα»Της.

3ον Ἀναμένουμε ἄμεσα ἀπό τήν Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης, τῆς ὁποίας τίμιο καί σεβάσμιο Μέλος ἀποτελεῖ ὁ Ποιμενάρχης μας, νά τοποθετηθεῖ ἐπί τοῦ θέματος καί νά ἐνεργήσει ἁρμοδίως.

4ον Ζητοῦμε ἀπό τούς Βουλευτές τοῦ Ρεθύμνου, τῆς Κρήτης καί τήν Ἑλληνική Πολιτεία στό σύνολό της, ὡς καί τούς Ἐκπροσώπους τῆς Τοπικῆς Αὐτοδιοίκησης 1ου καί 2ου Βαθμοῦ, νά ἔρθουν ἀρωγοί καί συμπαραστάτες, στήν ἔντονη διαμαρτυρία, τήν ἀντίθεση καί τόν δίκαιο ἀγῶνα μας καί καλοῦμε τό εὐσεβή Λαό τοῦ Θεοῦ τῶν τριῶν Ἐπαρχιῶν τῆς Μητροπόλεώς μας να προσεύχεται γιά τον Ποιμενάρχη τους, ὁ ὁποῖος ἐπί τόσα χρόνια νυχθημερόν διηκόνησε».

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Ο προβληματισμός που έρχεται έντονος από την τοπική κοινωνία της εκκλησιαστικής επαρχίας του νότου των νομών Ρεθύμνου και Χανίων, εκφράστηκε εύγλωττα από τους Δημάρχους των Δήμων Αγίου Βασιλείου, Αμαρίου και Σφακίων, Γιάννη Ταταράκη, Παντελή Μουρτζανού και Γιάννη Ζερβού αντίστοιχα που εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση, στην οποία τονίζουν τα εξής:

«Με αφορμή την εκλογή του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη κ.κ. Ειρηναίου σε Μητροπολίτη Μοσχονησίων, οι Δήμαρχοι Αγίου Βασιλείου, Αμαρίου και Σφακίων και εκφράζουμε από κοινού την στήριξη, την βαθιά μας εκτίμηση και τον αμέριστο σεβασμό μας στο πρόσωπο Του.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ.κ. Ειρηναίος, του οποίου όλοι είμαστε πνευματικά παιδιά και απολαμβάνουμε τη πατρική φροντίδα και αγάπη, είναι ένας αξιότατος ιεράρχης, ο οποίος έχει επιτελέσει ένα σπουδαίο πνευματικό και κοινωνικό έργο στις περιοχές μας.

Με ποιμαντική συνέπεια, ανιδιοτελή προσφορά και βαθιά αγάπη για τον άνθρωπο, στάθηκε δίπλα στις τοπικές κοινωνίες.

Το πλούσιο και πολυσχιδές έργο που ξεπερνά τα όρια της Ιεράς Μητροπόλεως μας και αποτελεί μαρτυρία της αφοσιώσεώς Του στο λειτούργημα που επιτελεί αλλά και ζωντανή παρακαταθήκη για όλους μας.

Η παρουσία και η δράση Του υπήρξαν πηγή ενότητας και ευλογίας για τους Δήμους μας.

Ο Σεβασμιώτατος, με αδιάκοπη ποιμαντική μέριμνα, ακλόνητη πνευματική συνέπεια και βαθιά αγάπη προς τον άνθρωπο, έχει διακονήσει τις κοινωνίες των Δήμων μας με τρόπο υποδειγματικό.

Η μέχρι σήμερα διακονία Του αποτελεί για εμάς φάρο πνευματικό και σημείο αναφοράς, το οποίο τιμούμε και ευγνωμονούμε.

Για εμάς, η σχέση Εκκλησίας και τοπικής αυτοδιοίκησης παραμένει σχέση αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας, την οποία ο Σεβασμιώτατος έχει τιμήσει με το παράδειγμά Του.

Με σεβασμό προς την Εκκλησία και την Ιερά μας Παράδοση και χωρίς ίχνος αντιπαραθέσεως αλλά και με αίσθημα ευθύνης απέναντι στις τοπικές κοινωνίες, οφείλουμε να εκφράσουμε την λύπη και τον προβληματισμό μας για το γεγονός ότι, σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, η μετακίνηση αυτή αποφασίστηκε χωρίς να ζητηθεί η γνώμη του ίδιου του Σεβασμιωτάτου και χωρίς να υπάρξει προηγούμενη ενημέρωσή του.

Θεωρούμε ότι τέτοιες αποφάσεις, που αφορούν τόσο τον ίδιο όσο και τις τοπικές κοινωνίες που διακονεί, οι οποίες Τον περιβάλλουν με αγάπη και εκτίμηση, θα έπρεπε να λαμβάνουν υπόψη την προσωπική Του τοποθέτηση και να εκφράζουν σεβασμό προς το έργο Του.

Εκφράζουμε την ελπίδα ότι θα επικρατήσει πνεύμα διαλόγου, κατανόησης και δικαιοσύνης στην Τοπική μας Εκκλησία, την οποία θεωρούμε ακλόνητο βάθρο και από την οποία αντλούμε αισιοδοξία και δύναμη στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε».

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ

Παρέμβαση για τις εξελίξεις στην εκκλησία της Κρήτης έκανε ο Δήμαρχος Αποκορώνου Χαράλαμπος Κουκιανάκης, ο οποίος ανακοίνωσε τα εξής:

«Ως Δήμαρχος Αποκορώνου, με πλήρη επίγνωση της ιστορικής, πνευματικής και θεσμικής αποστολής της Εκκλησίας της Κρήτης στον τόπο μας, αισθάνομαι ηθική και θεσμική υποχρέωση να τοποθετηθώ δημόσια απέναντι στις εξαιρετικά σοβαρές εξελίξεις που αφορούν την παύση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ. Ειρηναίου.

Η απόφαση της Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου της 3ης Δεκεμβρίου 2025, με την οποία ο εν ενεργεία Μητροπολίτης μετακινείται σε άλλη Μητρόπολη, δημιουργεί καθεστώς χηρείας στην Ιερά Μητρόπολη Λάμπης και Σφακίων και ενεργοποιεί κρίσιμες διατάξεις του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας Κρήτης (Ν. 4149/1961), οι οποίες επιτρέπουν παρεμβάσεις στη συγκρότηση της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου και, κατ’ επέκταση, στις επικείμενες εκλογές νέων Μητροπολιτών στο νησί μας.

Το ζήτημα δεν είναι προσωπικό. Είναι καθαρά θεσμικό και νομικό.Αγγίζει τον πυρήνα της διοικητικής και πνευματικής αυτονομίας της Εκκλησίας της Κρήτης, όπως αυτή κατακτήθηκε ιστορικά με αγώνες και κατοχυρώθηκε με νόμο του Ελληνικού Κράτους.

Για τον λόγο αυτό, ήδη από το προηγούμενο χρονικό διάστημα, με επίσημα και τεκμηριωμένα έγγραφά μου:

Απευθύνθηκα προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, Απευθύνθηκα προς τον Πρωθυπουργό της Ελληνικής Δημοκρατίας, Απευθύνθηκα προς την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης, εκθέτοντας με σαφήνεια, θεσμική ευθύνη και νομική τεκμηρίωση τις σοβαρές ενστάσεις μου για τη θεσμική εκτροπή που διαμορφώνεται εις βάρος της αυτοτέλειας της Εκκλησίας της Κρήτης και ζητώντας τον απόλυτο σεβασμό στον ισχύοντα Καταστατικό της Χάρτη.

Τίθεται πλέον ενώπιον όλων μας, με απόλυτη διαφάνεια, το καθοριστικό ερώτημα:

Με ποια κανονική και νομοθετική πρόβλεψη δύναται να παύεται εν ενεργεία Μητροπολίτης της Εκκλησίας της Κρήτης, όταν τέτοια αρμοδιότητα δεν προβλέπεται ρητώς στον Ν. 4149/1961;

Η διαδοχή των γεγονότων των τελευταίων μηνών, συγκροτεί ένα εξαιρετικά ανησυχητικό πλαίσιο θεσμικής αποδυνάμωσης της αυτοδιοίκητης φύσης της Εκκλησίας της Κρήτης.

Η ιστορία αυτού του τόπου δεν μας επιτρέπει σιωπή. Τα μοναστήρια της Κρήτης υπήρξαν φυλάκια ελευθερίας. Οι ιερωμένοι της Κρήτης υπήρξαν μπροστάρηδες των αγώνων του λαού.

Η Εκκλησία της Κρήτης δεν υπήρξε ποτέ διοικητικό παράρτημα – υπήρξε θεμέλιο ταυτότητας και ελευθερίας. Η Εκκλησία της Κρήτης δεν είναι σύμβολο. Είναι ζώσα πνευματική και ιστορική οντότητα του λαού μας.

Η αυτονομία της δεν είναι τυπική αρμοδιότητα. Είναι ιστορική κατάκτηση.

Και οι ιστορικές κατακτήσεις δεν εκχωρούνται σιωπηρά».

ΤΑ ΜΟΣΧΟΝΗΣΙΑ ΚΑΙ Η ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΤΟΥΣ

Τα Μοσχονήσια είναι συστάδα νησίδων και σκοπέλων της Μικράς Ασίας που βρίσκονται στη νότια είσοδο του Αδραμυττηνού κόλπου, απέναντι από τη Λέσβο. Ανήκουν στην Επαρχία Μπαλικεσίρ της Τουρκίας. Πρόκειται για τις αρχαίες «Εκατόνησους» ή «Ασκανίους νήσους».

Το μεγαλύτερο νησί είναι το Μοσχονήσι ή Μοσχόνησος, το οποίο συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού του συμπλέγματος.

Άλλο κατοικημένο νησί είναι το Κρεμμύδι, νησίδα που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο Αϊβαλί και το Μοσχονήσι, με τα οποία συνδέεται με γέφυρες.

Το δεύτερο μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος είναι ο Πύργος, που βρίσκεται βορειότερα του μεγαλύτερου νησιού και είναι ακατοίκητο.

Από τα υπόλοιπα νησιά του συμπλέγματος τα μεγαλύτερα είναι ο Κάλαμος, το Γυμνό, ο Λειψός και το Μοσχόπουλο.

Άλλα μικρότερα νησιά του συμπλέγματος είναι οι νησίδες Αγκίστρι, Αδιάβατος, Αιγιαλονήσι, Δασκαλιό, Ζεφύρι, Καλαμόπουλο, Καλαμάκια, Πέρα Μόσχος, Λίχα, Πελαγονήσι, Πλάτη, Τάλιανος, Κόπανος, Πετρούσα, Ουλιά, Σκλαβονήσι και Ψαριανό.

Οι περισσότεροι κάτοικοί τους, ύστερα από την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1924, είναι Τουρκοκρητικοί.

Η Ιερά Μητρόπολις Μοσχονησίων είναι μια επισκοπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η οποία ήταν ενεργή από το 1766 έως το 1922 με έδρα τον οικισμό Μόσχος στο Μοσχονήσι του Αιγαίου, απέναντι από το Αϊβαλί.

Ο τίτλος του Μητροπολίτη είναι Μοσχονησίων, Υπερτίμου και Εξάρχου Ίδης και Αιγιαλών.

Από τον 6ο αιώνα συναντάται στους επισκοπικούς καταλόγους η Επισκοπή Ποροσελήνης υπό τη Μητρόπολη Λέσβου, ενώ από τα μέσα του 8ου αιώνα η Επισκοπή Νήσου (Μοσχονησίων) υπάγεται στην Μητρόπολη Εφέσου.

Το 1644 υπήχθη στη Μητρόπολη Μυτιλήνης. Πριν το 1729 έγινε πατριαρχική εξαρχία, τον Οκτώβριο του 1742 υπήχθη στη Μητρόπολη Σμύρνης, τον Φεβρουάριο του 1750 στη Μητρόπολη Εφέσου και τον Δεκέμβριο του 1760 ξανά στη Μητρόπολη Μυτιλήνης.

Στις 30 Ιανουαρίου 1766 ιδρύθηκε η Επισκοπή Μοσχονησίου, υπαγόμενη στη Μητρόπολη Σμύρνης. Στις 19 Φεβρουαρίου 1922 αναβαθμίστηκε σε Μητρόπολη.

Η Ελλάδα κατέλαβε την περιοχή το 1919. Μετά την ήττα της στον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο, ο ελληνικός στρατός αποσύρθηκε από τα νησιά τον Αύγουστο του 1922, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του ορθόδοξου πληθυσμού παρέμεινε.

Ο τουρκικός στρατός κατέλαβε τα νησιά και εκδίωξε τον πληθυσμό προς την ηπειρωτική Μικρασία, όπου υπέστησαν τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Έκτοτε δεν έμεινε καθόλου Ορθόδοξο ποίμνιο στο έδαφος της Μητρόπολης και το Οικουμενικό Πατριαρχείο χρησιμοποίησε ξανά τον τίτλο μόλις το έτος 2000.

Η Μητρόπολη συνόρευε βόρεια με τη Μητρόπολη Δαρδανελλίων και Λαμψάκου, ανατολικά και νότια με την Μητρόπολη Κυδωνιών και δυτικά με τη Μητρόπολη Μυτιλήνης.

Τελευταίος Μητροπολίτης ήταν ο Κύριλλος Δραγούνης που έφυγε από την ζωή στις 26 Μαΐου 2025 σε ηλικία 83 ετών.

Προηγουμένως η ΕΟΔ έγραψε ότι ανεβλήθη η εκλογή νέου Μητροπολίτη Χανίων από την Ιερά Σύνοδο Κρήτης.